سه گام عملیاتی آمریکا در خاورمیانه/ طالبان چه نقشی دارد؟

گروه سیاست نامه‌نیوز: سخنان اخیر بایدن درباره تعهدات طالبان مبنی بر عدم اجازه ورود القاعده به افغانستان نشان می‌دهد آمریکا نقش مستقیم در روی کار آوردن طالبان داشته است.

مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز»  گفت: «آمریکایی‌ها در منطقه خاورمیانه سیاست‌های کلان خاصی را مدنظر دارند؛ در سطح تحلیل کلان اساسا آنها سه گام را عملیاتی کرده‌اند؛ گسترش ناامنی در منطقه، توازن ضعف در قدرت‌های رسمی و غیررسمی و در آخر ایجاد امنیت نسبی؛ به این معنا که ایالات متحده آمریکا پس از فروپاشی شوروی، گذار از اروپا به سمت آسیا نیازمند گسترش ناامنی در خاورمیانه برای توجیه حضور خود در خاورمیانه بود. دومین موضوع ایجاد ضعف متوازن میان قدرت‌های منطقه بود به این معنی که میان ایران، ترکیه و عربستان به عنوان قدرت‌های رسمی منطقه توازن ضعف ایجاد شود تا قدرت سیاسی و اقتصادی آنها در نبردهای منطقه‌ای هزینه شود و همچنین باتوجه به عاملیت قدرت‌های غیررسمی در منطقه مانند طالبان القاعده و داعش برای ناامنی در میان آنها هم ضعف متوازنی ایجاد کند. همان‌طور که قدرت‌های رسمی باعث تضعیف هم می‌شدند، قدرت‌های غیررسمی هم از حالت همکاری به تقابل روی آوردند. سومین گام ایجاد امنیت نسبی به گونه‌ای بود که آمریکایی‌ها بتوانند اهداف خود را در نظم نوین جهانی از آسیای غربی به آسیای شرقی منتقل کنند».

او ادامه داد: «آمریکا با بومی‌کردن منازعات منطقه‌ای، قدرت‌های رسمی و غیر رسمی را علیه هم قرار داد. در این شرایط هزینه تقابل آمریکا کاهش و تقابل‌ها میان قدرت‌های رسمی و غیررسمی با یکدیگر گسترش یافت».

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «اکنون آمریکا با القعاده، داعش و طالبان درگیری ندارد و قدرت‌های منطقه‌ای هم یکدیگر را ضعیف می‌کنند. آمریکا از این تنازعات به نفع تحولات جهانی خود سود می‌برد. یکی از جعرافیاهای مهم و کلیدی آمریکا برای رسیدن از غرب به شرق آسیا بخشی از فلات ایران است که افغانستان و پاکستان را در بر می‌گیرد».

مطهرنیا در پایان گفت: «نزدیکی آمریکایی‌ها به هند و سفر نخست‌وزیر هند به آمریکا و روی کار آمدن طالبان در افغانستان را باید در همین چارچوب بررسی کرد. این‌بار نه طالبانِ ضدآمریکایی که طالبانِ همراه و همکار آمریکا روی کار آمده است تا نقشه‌های وسیع‌تری برای انتقال ناامینی منطقه‌ای از غرب به شرق آسیا را پیاده کند. این معنا در گرو معادلات بین‌المللی در جهت شکل‌دهی به نظم نوین جهانی آینده است».