مهاجرت؛ ابر بحران این روزهای کشور

گروه سیاست نامه‌نیوز: بحث رایج این روزهای جوانان و نخبگان ایرانی این است که چه زمینه‌هایی برای مهاجرت به کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد؟ شاید کمتر خانواده‌‌ای باشد که فرزند تحصیل‌کرده داشته باشند و بحث مهاجرت وجود نداشته باشد؛ به ویژه در چندسال اخیر که موج مهاجرت نخبگان و تحصیل‌کردگان به طرز عجیبی افزایش یافته و حتی این خطر وجود دارد که در مشاغلی مانند پزشکی با کمبود نیروی متخصص روبه‌رو شویم.

در گذشته یکی از مهم‌ترین دلایل میل به مهاجرت در بخش‌هایی از مردم ایران بی‌ثباتی اقتصادی بوده است اما در شرایطی که وضعیت اقتصادی صرفا همراه با بی‌ثباتی نیست و همراه با گسترش فقط است، بحران درآمد متناسب با کار ارائه شده و به طور کلی‌تر بحران اقتصادی مهم‌ترین دلیل مهاجرت از ایران است. به گفته جامعه‌شناسان کشور ایران در سال‌های اخیر شاهد ریزش طبقه متوسط به طبقه فرودست بوده است و طبیعی است جامعه‌ای که طبقه متوسطش در معرض نحیف‌شدن قرار می‌گیرد، میل به مهاجرت بالا می‌رود.

در ادامه بحران‌های اقتصادی باید گفت کاهش ارزش پول ملی مردم را می‌ترساند و باعث می‌شود که نتوانند برای آینده خود برنامه‌ریزی کنند. به این معنی که هر نوع برنامه‌ریزی اقتصادی در زندگی افراد دچار بحران می‌شود. کاهش ارزش پول ملی، تورم ایجاد می‌کند و تورم نیز سرعت‌گیر پیشرفت افراد در زندگی‌شان است. طبیعتا بخش‌هایی از مردم که امکان مهاجرت به کشورهای توسعه‌یافته را داشته باشند، چنین شرایطی را تحمل نمی‌کنند.

دلیل دیگری که می‌توان در باب مهاجرت ذکر کرد، نبود شغل مناسب برای تحصیل‌کردگان است. گرچه بحران اشتغال در کشور عمومی است اما وقتی افرادی که دارای تحصیلات آکادمیک هستند، نمی‌توانند شغل مناسب خود را پیدا کنند به دلیل آنکه راضی به انجام کارهای دیگر جز آنچه درسش را خوانده‌اند نمی‌شوند، تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. برای مثال وقتی فردی که در حوزه فلسفه تحصیل کرده است نمی‌تواند شغال مرتبط با رشته‌اش را پیدا کند راضی نمی‌شود که در یک مغازه فروشنده شود؛ پس تصمیم به مهاجرت به کشوری که شغل مناسب رشته‌اش را تأمین کند مهاجرت می‌کند.

البته در کنار اینها وضعیت اجتماعی نیز یکی از مواردی است که باعث مهاجرت می‌شود؛ این دلیل به ویژه در جوانان رایج است. در این بین متأسفانه برخی نگاه‌ها که بعضا در صداوسیما هم منتشر می‌شود بر ناامیدی مردم دامن می‌زند و به تبعش میل آنها به مهاجرت را افزایش می‌دهند مانند آن مهمان یک برنامه تلویزیونی که می‌گفت هرکس شرایطی کنونی را نمی‌خواهد جمع کند و برود به آنجاهایی که رفاه و آسایش هست یا آن دیگری که می‌گفت مملکت مال حزب‌اللهی‌هاست.

به هر روی در شرایط کنونی بر همه مسئولان لازم است تا با رفع مشکلات زمینه‌های میل مردم به مهاجرت را کاهش دهند؛ از رفع مشکلات اقتصادی تا ایجاد اشتغال و البته همسو‌بودن با مردم در مسائل اجتماعی.