بمباران پس از وحشت در فرودگاه بن گوریون؛ آیا اسرائیل به ایران حمله می‌کند؟/ ۶ سناریوی احتمالی پاسخ تهران به تل‌آویو

نوژن اعتضادالسلطنه- پس از حمله انصارالله به فرودگاه بن گوریون در نزدیکی تل‌آویو، پرسش‌های فزاینده‌ای در مورد احتمال واکنش اسرائیل علیه ایران مطرح شده است به ویژه از آنجایی که آمریکا و اسرائیل انصارالله را به عنوان یکی از برجسته‌ترین نیرو‌های نیابتی ایران در منطقه قلمداد کرده‌اند.

ارتش اسرائیل از تحقیقات در مورد موشکی که از یمن شلیک شده و در نزدیکی فرودگاه بن گوریون سقوط کرده خبر داده است. ارتش اسرائیل تایید کرده که چندین تلاش برای رهگیری موشک‌های انصارالله صورت گرفته، اما برخی از آن تلاش‌ها با ناکامی همراه بوده، در نتیجه، موشک در منطقه مورد نظر سقوط کرده و باعث مجروح شدن چندین نفر شده است.

انصارالله مسئولیت آن حمله را برعهده گرفت و اعلام کرد که که یک موشک بالستیک مافوق صوت به سمت فرودگاه بن گوریون شلیک کرده‌ است. آنان اعلام کردند که موشک با دقت به هدف خود اصابت کرده و این عملیات را هشداری مجدد به خطوط هوایی بین‌المللی مبنی بر "ناامن بودن فرودگاه بن گوریون" دانستند.

چرا حمله قریب الوقوع اسرائیل علیه ایران بعید به نظر می‌رسد؟

"رامی ابوزبیده" کارشناس امور اسرائیل معتقد است که "اسرائیل شبه‌نظامیان انصارالله را بازوی مستقیم ایران قلمداد می‌کند و حمله اخیر را حمله‌ای نیابتی از سوی ایران قلمداد می‌داند".

"ابوزبیده" می‌گوید: "هرگونه حمله مستقیم اسرائیل به ایران خطرات قابل توجهی را به همراه دارد، زیرا انتظار می‌رود ایران از طریق حملات موشکی یا هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکایی در منطقه، پاسخ دهد. ایالات متحده در حال حاضر حمایت آشکاری از چنین واکنشی ابراز نمی‌کند. واشنگتن به دلیل سفر قریب الوقوع "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا به منطقه به دنبال مهار تنش‌ها است.

جنگ فراگیر با ایران از نظر سیاسی و نظامی پرهزینه خواهد بود، به ویژه با توجه به تمایل ترامپ برای محدود کردن درگیری در خاورمیانه. با توجه به شعله‌ور شدن اوضاع در جبهه غزه و تنش‌های جاری در لبنان و یمن، هرگونه تشدید بیش‌تر تنش می‌تواند به انفجار منطقه‌ای منجر شود. خشم اسرائیل از این حمله مهم شدید است و اتهاماتی مبنی بر نقش مستقیم ایران وجود دارد، اما پاسخ نظامی مستقیم اسرائیل به تهران در آینده نزدیک بعید است.

هرگونه اقدام نظامی مستقیم علیه ایران نیازمند پوشش آمریکایی یا تشدید کیفی درگیری توسط انصارالله خواهد بود. اسرائیل احتمالا به طور مستقیم از طریق حملات دقیق به تاسیسات نظامی انصارالله یا از طریق عملیات سایبری به آن حمله پاسخ خواهد داد".

احتمال حمله غیر مستقیم و بدون اعلام قبلی علیه ایران

"رفیق ابوهانی" کارشناس امور منطقه‌ای معتقد است که اسرائیل تمایل خواهد داشت که با همکاری ایالات متحده و متحدانش در منطقه، پاسخ محدودی را علیه انصارالله اجرا کند و هرگونه حمله‌ای علیه ایران غیرمستقیم و شاید بدون اعلام قبلی خواهد بود.

"ابوهانی" می‌گوید: "سفر قریب الوقوع ترامپ به منطقه، تمام طرفین را به پرهیز از تشدید تنش، از جمله در جبهه‌های غزه و یمن، حفظ آرامش و تضمین موفقیت سیاسی و رسانه‌ای این سفر سوق می‌دهد. با توجه به موضع واشنگتن مبنی بر رد هرگونه رویارویی مستقیم با تهران، به ویژه از آنجایی که مذاکراتی بین دو طرف در جریان است، احتمال دارد که اسرائیل حملات غیرمستقیمی را علیه اهداف ایرانی انجام دهد.

هرگونه تشدید تنش از سوی اسرائیل می‌تواند به مذاکرات جاری در مورد برنامه هسته‌ای ایران آسیب برساند و اوضاع را به نقطه صفر بازگرداند، که این چیزی نیست که دولت آمریکا بخواهد، چرا که به نظر می‌رسد در مورد دستیابی به توافق جدید با ایران اراده‌ای جدی دارد".

۶ سناریوی احتمالی پاسخ تهران به اسرائیل

روزنامه مصری "الدُستور" نیز در یادداشتی به قلم "عصام ابوبکر" تحت عنوان "ایران و سناریو‌های پاسخ به اسرائیل" ۶ سناریوی احتمالی درباره نوع پاسخ ایران به اسرائیل را مورد ارزیابی قرار داده است.

این تحلیلگر عرب می‌نویسد: "به نظر می‌رسد اسرائیل از یک جنگ در سایه به هدف قرار دادن مستقیم و آشکار ایران روی آورده است. ممکن است اسرائیل به سمت تصمیمی یکجانبه برای حمله به رآکتور‌های هسته‌ای ایران دور از ایالات متحده پیش برود. این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که ایالات متحده مذاکرات غیرمستقیم با ایران را آغاز کرد و پس از آن صورت می‌گیرد که "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد "اسرائیل ما را به جنگ با ایران نخواهد کشاند".

پس از آن که ارتش اسرائیل در رهگیری اخیر موشکی که از یمن شلیک شده بودو در نزدیکی فرودگاه تل آویو فرود آمد ناکام ماند، "بنی گانتز" رئیس سابق ستاد کل ارتش اسرائیل و رهبر حزب "اتحاد ملی"، خواستار حمله به ایران شد. او روز یکشنبه در حساب کاربری خود در "ایکس" با انتشار توئیتی نوشته بود: "پرتاب موشک به اسرائیل باید منجر به واکنش شدید تهران شود. این ایران است که از انصارالله در یمن حمایت می‌کند. این ایران است که موشک‌های بالستیک به اسرائیل پرتاب می‌کند و باید مسئولیت آن را بپذیرد".

"یوآو گالانت" وزیر دفاع سابق اسرائیل نیز گفته که ایران موشک‌های بالستیک را به سمت اسرائیل شلیک می‌کند نه انصارالله یمن. "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل نیز وعده پاسخ دهی به ایران و انصارالله یمن را داده است.

ادعای هدف حمله قرار گرفتن بندر شهید رجایی توسط اسرائیل 

این تحلیلگر عرب در ادامه با طرح این ادعا که انفجار اخیر در بندر شهید رجایی کار اسرائیل بوده، در ادامه ادعای خود می‌نویسد: "اسرائیل بندر شهید رجایی در شهر بندرعباس ایران را هدف قرار داد. این ممکن است پیامی از سوی اسرائیل به ایران بوده باشد تا آن کشور را تحت فشار قرار دهد تا برچیدن رآکتور‌های هسته‌ای خود، مشابه مدل لیبی را بپذیرد و برنامه هسته‌ای خود را متوقف کند. با این وجود، ایران نیز آن خواسته را نخواهد پذیرفت.

هم چنین، اسرائیل اعلام نکرده و نخواهد کرد که بندر شهید رجایی را در شهر بندر عباس در ایران هدف قرار داده تا مبادا دوستان آمریکایی خود را در موقعیت نامناسبی قرار دهد، به ویژه، در زمانی که مذاکرات میان ایران و آمریکا در جریان است. اگرچه پیام "نتانیاهو" مملو از گستاخی و تجاوز، حتی علیه خود آمریکایی‌ها است، اما اسرائیل بار‌ها بدون هیچ مانعی به خاک ایران تجاوز کرده است.

از آنجایی که اسرائیل استراتژی خود را در جنگ علیه ایران تغییر داده و از جنگ در سایه به جنگ مستقیم روی آورده است، آیا ایران نیز در صورت حمله یکجانبه اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای خود استراتژی اش را در پاسخ به اسرائیل تغییر خواهد داد و از تکیه بر عوامل خود در منطقه به جنگ مستقیم علیه اسرائیل از خاک خود، با هماهنگی عوامل خود در منطقه، روی خواهد آورد"؟

سناریو‌های مختلف پیش روی ایران برای پاسخ دهی به اسرائیل در صورت مواجهه با حمله مستقیم

"عصام ابوبکر" در ادامه با اشاره به ۶ سناریوی احتمالی که ایران ممکن است برای پاسخ دادن به اسرائیل در صورت مواجهه با حمله نظامی مستقیم از سوی اسرائیل از آن استفاده کند، می‌نویسد:

در سناریوی نخست، ایران و نیرو‌های نیابتی آن در منطقه، حمله‌ای گسترده با پهپاد و موشک به اسرائیل را در عملیاتی چهارجانبه آغاز خواهند کرد که شامل حزب‌الله در جنوب لبنان، انصارالله در یمن و شبه‌نظامیان عراقی در عراق خواهد بود. تمام آن نیرو‌ها حمله را همزمان با حمله ایران به اسرائیل از خاک خود انجام خواهند داد و با همه آنان هماهنگی صورت خواهد گرفت تا حمله به طور همزمان از هر چهار جهت انجام شود و اسرائیل را گیج کند و دفع حمله از هر چهار جهت را به طور همزمان برای آن رژیم دشوار سازد که این امر به اسرائیل ضرر و زیان وارد خواهد کرد.

در سناریوی دوم، ایران حملات خود را به یک مکان واحد محدود می‌کند و حملات خود را از هر چهار جهت تشدید می‌کند: ایران، سوریه، لبنان و عراق. این حمله با استفاده از پهپاد‌ها و موشک‌ها، با پشتیبانی موشک‌های بالستیک شلیک‌شده از ایران، انجام خواهد شد و بدین ترتیب بیش‌ترین خسارت ممکن را به اسرائیل وارد خواهد ساخت.

در سناریوی سوم، ایران به نیرو‌های نیابتی خود در منطقه دستور می‌دهد تا همزمان با شلیک موشک‌های بالستیک از ایران، به اسرائیل حمله کنند. این حملات سریع، قدرتمند و طی چند روز متوالی انجام خواهند شد و به ایران اجازه می‌دهند تا حملات خود را تنظیم کرده و در این روز‌ها اهدافی را در داخل اسرائیل هدف قرار دهد.

در سناریوی چهارم، ایران کشتی‌ها، سفارتخانه‌ها و پرسنل اسرائیلی را در خارج از کشور هدف قرار می‌دهد. این امر به هوش و فرصت بستگی دارد، دو عنصری که احتمالا ایران از آن برخوردار است. با این وجود، مشکل این گزینه آن است که روند تشدید تنش را از هر دو طرف آغاز می‌کند.

در سناریوی پنجم، ایران از طریق حزب‌الله در لبنان به سمت تشدید تمام‌عیار درگیری‌ها حرکت خواهد کرد و در جبهه دومی با اسرائیل درگیر خواهد شد که بسیار مرگبارتر و پرهزینه‌تر از غزه است. عناصر حزب‌الله از مرز عبور کرده و وارد شمال اسرائیل خواهند شد، سناریویی که بیشتر شبیه عملیات ۷ اکتبر در غزه است. با این وجود، این امر به میزان کنترل و نفوذ ایران بر حزب‌الله و توانایی ایران در وادار کردن آن گروه به درگیر شدن در جنگ با اسرائیل بستگی دارد، جنگی که باعث خواهد شد اسرائیل در لبنان ویرانی به بار آورد.

در سناریوی ششم، که اصطلاحا سناریوی "روز قیامت" قلمداد می‌شود، ایران به دلیل آن که خشمگین خواهد بود و احساس ضعف خواهد کرد، نه تنها علیه اهداف کلیدی اسرائیل، بلکه با کمک نیرو‌های نیابتی خود در منطقه، علیه اهداف آمریکایی در خلیج فارس نیز حملاتی را آغاز می‌کند. این حمله هم علیه اسرائیل و هم علیه آمریکا خواهد بود. با این وجود، احتمالا این گزینه به عنوان گزینه‌ای "نامعقول" و "غیر منطقی" رد خواهد شد. با این وجود، تشدید تنش‌ها غیر قابل توقف است و می‌تواند به سرعت به یک درگیری گسترده‌تر تبدیل شود.

چرایی ضرری که نتانیاهو از حمله انصارالله علیه فرودگاه بن گوریون متحمل خواهد شد 

دکتر "عمرو حسین" پژوهشگر روابط بین‌الملل به روزنامه "الدستور" چاپ قاهره می‌گوید که حمله موشکی انصارالله علیه تل آویو، نه تنها از نظر تاثیر نظامی، بلکه از آن مهم‌تر، از نظر نمادگرایی سیاسی و استراتژیک، نقطه عطفی در منازعات منطقه‌ای است.

او در این باره می‌افزاید: "این حمله برای نخستین بار نشان دهنده یک تغییر کیفی در توانایی بازیگران غیرسنتی برای حمله به عمق اسرائیل است که پیامد‌های جدی برای بازدارندگی و معادلات امنیتی در خاورمیانه دارد. این حادثه می‌تواند جناح راست اسرائیل را که شعار قاطعیت و قدرت سر می‌دهد، در یک دوراهی واقعی در مقابل هوادارانش قرار دهد. ناتوانی در جلوگیری از رسیدن موشک به قلب اسرائیل، علیرغم برتری تکنولوژیکی و سیستم‌های دفاعی آن رژیم، منجر به تزلزل اعتماد به توانایی‌های دولت "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر اسرائیل خواهد شد و شاید مشروعیت سیاسی آن دولت را در داخل کشور از بین ببرد.

 احتمالا اپوزیسیون اسرائیل از این حادثه برای انتقاد شدید از رهبری فعلی سوءاستفاده خواهد کرد، که می‌تواند تغییر وضعیت در صحنه سیاسی اسرائیل را تسریع کند. در سطح بین‌المللی، این تحول تأثیر مستقیمی بر روند مذاکرات جاری بین ایالات متحده و ایران دارد. زمان، مکان و ماهیت این حمله، واشنگتن را مجبور به ارزیابی مجدد موضع خود در قبال تهران خواهد کرد، به ویژه اگر ارتباطی حتی به طور ضمنی بین حمایت ایران از انصارالله و حمله اخیر برقرار شود، دولت آمریکا با انتخاب دشواری رو‌به‌رو خواهد شد: یا تشدید تنش سیاسی و شاید نظامی در پاسخ به آن چه که می‌تواند به عنوان تهدید مستقیم علیه تل آویو تلقی شود، یا ادامه روند مذاکره با شرایط و نظارت سخت گیرانه‌تر".

این تحلیلگر سیاسی در ادامه می‌افزاید: "این تشدید تنش‌ها ممکن است به جناح‌هایی در درون دولت آمریکا یا کنگره بهانه‌ای برای توجیه این استدلال را بدهد که خواستار توقف یا بازنگری در مذاکرات میان ایران و آمریکا شوند امری که شانس دستیابی به یک توافق هسته‌ای در کوتاه مدت را پیچیده‌تر خواهد ساخت. حمله موشکی اخیر انصارالله علیه اسرائیل و انفجار در بندر عباس ایران رویداد‌های بسیار مهمی هستند که می‌توانند بر روند مذاکرات بین آمریکا و ایران تأثیر بگذارند.

سقوط این موشک صرفا یک حادثه گذرا نیست، بلکه نشانه‌ای از آغاز مرحله جدیدی از درهم‌تنیدگی مسائل محلی و منطقه‌ای است. در هفته‌های آینده ممکن است شاهد تنش‌های بیشتری باشیم که بر شکل اتحاد‌ها و جهت‌گیری سیاست‌های اسرائیل، ایران و ایالات متحده تاثیر خواهد گذاشت".

دلایل تبدیل جنگ علیه انصارالله به پرهزینه‌ترین نبرد آمریکا

بخش عربی شبکه خبری آلمانی "دویچه وله" نیز با انتشار گزارشی به ذکر دلایلی پرداخته که چرایی تبدیل نبرد علیه انصارالله به پرهزینه‌ترین جنگ آمریکا را توضیح می‌دهد.

این شبکه خبری می‌نویسد: "فابیان هینز" تحلیلگر نظامی و دفاعی در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در بریتانیا معتقد است که در عملیات نظامی علیه انصارالله پهپاد‌های MQ-۹ Reaper نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. آن پهپاد‌ها می‌تواند برای مدت زمانی بسیار طولانی در هوا باقی بمانند و هر اتفاقی را که بر روی زمین رخ دهد رصد کنند. برای مثال، آن پهپاد‌ها می‌توانند محل پرتابگر‌های موشک متحرک را پیدا کنند. او، اما اشاره می‌کند که نقطه ضعف اصلی این پهپاد سرعت پایین آن است.

هینز در این باره می‌افزاید: "پهپاد‌های آمریکایی MQ۹ Reaper نسبتاً کُند هستند. آن پهپاد‌ها در ابتدا برای استفاده در ماموریت‌هایی مانند افغانستان یا مالی، جایی که گروه‌های مسلح فاقد سیستم‌های دفاع هوایی واقعی هستند، توسعه یافتند. در مقابل، انصارالله دو سیستم دفاع هوایی دارند. آنان برخی از سیستم‌های دفاع هوایی قدیمی را از ارتش یمن، زمانی که در سال ۲۰۱۵ قدرت را در آن کشور به دست گرفتند، مصادره کردند. آنان هم چنین به تجهیزاتی، چون سامانه موشکی زمین به هوا دسترسی دارند که منابع غربی می‌گویند توسط ایران برای سرنگونی این دسته از پهپاد‌های MQ-۹ Reaper توسعه یافته‌اند".

این تحلیلگر در ادامه مدعی شد که ممکن است تهران سیستم‌های با کیفیت بهتر و جدیدتر را یا تعداد بیشتری از سیستم‌های قدیمی‌تر را به انصارالله ارائه داده باشد. او می‌گوید: "این احتمال نیز وجود دارد که انصارالله خود در روش‌های تشخیص قابلیت بهتری پیدا کرده باشند".

توسعه قابلیت‌های انصارالله در زمینه پهپادی از طریق تنوع بخشیدن به زنجیره تامین با کمک چینی‌ها

"تیمور خان" رئیس عملیات منطقه‌ای خلیج فارس در مرکز تحقیقات درگیری(CAR) به "دویچه وله" می‌گوید: "این تصور که انصارالله صرفا به ایران وابسته هستند اشتباه است. آن گروه تلاش‌های هماهنگی برای ترویج زنجیره‌های تأمین جایگزین یا متنوع از بازار تجاری چین انجام داده‌اند، جایی که آنان کالا‌های با کاربرد دوگانه موجود در بازار را که می‌توانند در داخل کشور در پهپاد‌ها و موشک‌ها ادغام شوند، به دست می‌آورند".

پیش از این در ماه مارس، گزارش منتشر شده از سوی مرکز تحقیقات درگیری حاکی از آن بود که انصارالله تلاش کرده‌اند تا پیل‌های سوخت هیدروژنی را از تأمین‌کنندگان ناشناس چینی تهیه کنند تا برد و حجم محموله پهپاد‌های خود را افزایش دهند. "خان" تایید می‌کند که انصارالله در حال انجام آزمایش‌ها و تلاش برای توسعه قابلیت‌های خود در زمینه پهپادی هستند.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز در ماه آوریل گذشته اعلام کرد که یک شرکت ماهواره‌ای چینی به انصارالله در حملات شان به منافع ایالات متحده کمک می‌کند.

عملیات هوایی انصارالله را شکست نخواهند کرد

به گفته چندین تحلیلگر که "دویچه وله" از زمان آغاز آخرین عملیات آمریکا در یمن با آنان صحبت کرده، بسیار بعید به نظر می‌رسد که حملات هوایی بتوانند انصارالله را شکست دهند. انصارالله که به خوبی تجهیز شده‌اند و پس از سال‌ها جنگ علیه دولت یمن در جنگ داخلی، که در سال ۲۰۲۲ پس از برقراری آتش‌بس پایان یافت، تجربه در میدان نبرد را کسب کرده‌اند.

منبع: اقتصاد 24