چرخش ناگهانی ترامپ علیه پوتین؛ نقشه تقابل کلید خورد؟

تنها چند روز پس از دستور توقف ارسال تسلیحات حیاتی به اوکراین، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا (شامگاه دوشنبه) اعلام کرد که ایالات متحده «مجبور است» تسلیحات بیشتری به این کشور ارسال کند. این اظهارات ترامپ تغییری ناگهانی در موضع‌گیری او به حساب می‌آید، چراکه پنتاگون هفته گذشته اعلام کرد که به دلیل نگرانی از کاهش ذخایر تسلیحاتی آمریکا، برخی از موشک‌های پدافند هوایی، مهمات هدایت‌شونده و دیگر تسلیحات را به اوکراین تحویل نخواهد داد!

یورونیوز در این خصوص نوشته است که ترامپ در رابطه با ازسرگیری ارسال تسلیحات به اوکراین گفته است که «ما مجبوریم این کار را انجام دهیم. آنها باید بتوانند از خودشان دفاع کنند. این روز‌ها به طور شدید مورد حمله قرار گرفته‌اند. ما تسلیحات بیشتری ارسال خواهیم کرد، عمدتا تسلیحات دفاعی». به گزارش این خبرگزاری، توقف در ارسال تسلیحات از سوی آمریکا همزمان با تشدید حملات هوایی روسیه به اوکراین رخ داد. طبق گزارش‌ها، حملات روسیه به اوکراین در روز دوشنبه موجب کشته‌شدن دست‌کم ۱۱ غیرنظامی شد و بیش از ۸۰ نفر، از جمله ۷ کودک را مجروح کرد. این در حالیست که تصمیم هفته پیش کاخ سفید مبنی بر توقف ارسال تسلیحات به اوکراین موجب غافلگیری مقامات اوکراینی شد.

از سوی دیگر ترامپ طی مراسم رسمی در کاخ سفید با حضور بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از عملکرد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه درارتباط با جنگ اوکراین ابراز ناخرسندی کرد. او علیرغم اینکه در طول کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که به این جنگ در روز اول ریاست جمهوری خود خاتمه خواهد داد، تاکنون در پیدا کردن راه حلی برای پایان دادن به آن ناتوان بوده است. ترامپ همچنین تهدید کرده که تحریم‌های تازه‌ای علیه صنعت نفت روسیه وضع خواهد کرد، اما تاکنون این اقدام را عملی نکرده است. در این خصوص سناتور لیندزی گراهام از کارولینای جنوبی هفته گذشته گفت که ترامپ به او اجازه پیشبرد لایحه‌ای را داده که بر واردات کشور‌هایی که همچنان از روسیه نفت خریداری می‌کنند، تعرفه‌ای ۵۰۰ درصدی اعمال می‌کند. این اقدام می‌تواند پیامد‌های بزرگی برای چین و هند، دو غول اقتصادی که از خریداران اصلی نفت روسیه هستند، داشته باشد.

دولت ترامپ اخیراً ارسال برخی تسلیحات به اوکراین از جمله سامانه‌های رهگیر پاتریوت را متوقف کرده بود. با این حال، با دستور جدید رئیس‌جمهور، این تسلیحات ضروری اکنون در مسیر ارسال به اوکراین قرار گرفته‌اند که می‌تواند ضربه سنگین به پیشروی روس‌ها در اوکراین باشد

ترامپ علیه پوتین؟

سوال بسیار مهمی که در این راستا مطرح می‌شود این است که اساساً چرا ترامپ در کمتر از چهار روز مجدداً خواستار ارسال تسلیحات به اوکراین شده است؟ آکسیوس در گزارش خود در اینباره نوشته است که اهمیت موضوع از آن جهت است که دولت ترامپ اخیراً ارسال برخی تسلیحات به اوکراین از جمله سامانه‌های رهگیر پاتریوت را متوقف کرده بود. با این حال، با دستور جدید رئیس‌جمهور، این تسلیحات ضروری اکنون در مسیر ارسال به اوکراین قرار گرفته‌اند. 

در همین حال، ترامپ به‌دنبال راه‌حل‌های جایگزین نیز هست؛ از جمله فشار بر آلمان برای واگذاری یکی از آتشبار‌های پاتریوت خود به اوکراین. با این حال، ترامپ و تیمش همچنان تمایل ندارند تعداد زیادی از رهگیر‌های پاتریوت آمریکا را واگذار کنند و خواهان آن هستند که اروپا سهم بیشتری از هزینه‌ها و تجهیزات را متقبل شود.

نقطه عطف این چرخش در سیاست ترامپ، روز جمعه و در جریان تماس تلفنی او با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین اتفاق افتاد؛ تماسی که به گفته منابع هر ۲ طرف، بهترین گفت‌وگوی آنها از زمان آغاز دوره جدید ریاست‌جمهوری ترامپ بود. ترامپ در این تماس وعده داد که بلافاصله ۱۰ رهگیر پاتریوت به اوکراین ارسال خواهد شد، هرچند این تعداد کمتر از چیزی است که در محموله متوقف‌شده قبلی برنامه‌ریزی شده بود. او همچنین قول داد که به یافتن منابع دیگر برای تأمین این تجهیزات کمک کند. یک روز پیش از این تماس، «فردریش مرتس» صدراعظم آلمان با ترامپ تماس گرفت و از او خواست که ارسال سامانه‌های پاتریوت را از سر بگیرد. در پاسخ، ترامپ پیشنهاد داد که آلمان یکی از پاتریوت‌ها خود را مستقیماً به اوکراین بفروشد و آمریکا و متحدان اروپایی هزینه آن را مشترکاً تأمین کنند. گرچه توافقی حاصل نشد، اما گفت‌و‌گو‌ها همچنان ادامه دارد. منابع آلمانی تأکید دارند که بر اساس نسبت جمعیت، آلمان حتی بیشتر از آمریکا آتشبار پاتریوت به اوکراین تحویل داده است.

همزمان با تغییر دیدگاه ترامپ برای ارسال مجدد تسلیحات به کی‌یف، باید توجه شود که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در جریان یک تماس تلفنی با ترامپ درباره احتمال تغییر سفیر کنونی اوکراین در واشنگتن صحبت کرده که نشان از تغییر دیپلماتیک مهم‌تری است

در چشم‌اندازی وسیع‌تر، منابع نظامی ناتو نسبت به کاهش ذخایر تسلیحاتی، به‌ویژه سامانه‌های رهگیر، در میان چندین جنگ فعال ابراز نگرانی کرده‌اند. به گفته یکی از مشاوران ترامپ، تهیه موشک پاتریوت مانند خرید اجناس روزمره از فروشگاه نیست. «پیت هگست» وزیر دفاع آمریکا برخی سامانه‌های موجود در آلمان و یونان را شناسایی کرده و پیشنهاد داده است که آمریکا با تامین هزینه آنها، این سامانه‌ها را به اوکراین ارسال کند.

این تحولات در حالی صورت می‌گیرد که ترامپ صرفاً به موضوع ذخایر نظامی داخلی توجه ندارد. او به اطرافیانش گفته که «این جنگ من نیست»، اما با آغاز ارسال تسلیحات، ممکن است این جنگ به جنگ او تبدیل شود. با این حال، مشاورانش معتقدند که همان‌طور که او در ماجرای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران تردید را کنار گذاشت، ممکن است در مورد اوکراین نیز برای ارسال تسلیحات دفاعی توجیهی پیدا کند. در نهایت، خشم فزاینده ترامپ از ولادیمیر پوتین نیز در این تصمیم بی‌تأثیر نبوده است. بنا بر این گزارش، پس از تماس تلفنی اخیر ترامپ با رئیس‌جمهور روسیه، پوتین حمله هوایی گسترده‌ای علیه اوکراین آغاز کرده که موجب شده ترامپ دیدگاه خود را درباره ارسال تسلیحات به‌طور ملموس تغییر دهد. بر خلاف تماس پرتنش ترامپ با پوتین، گفت‌وگوی او با زلنسکی «دوستانه و سازنده» توصیف شده است. همچنین دیدار حضوری این دو که یک هفته پیش در نشست ناتو در لاهه برگزار شده بود، فضای مثبتی داشته است. به گفته یکی از منابع آگاه از محتوای این دیدارها، «اوکراینی‌ها باید اکنون بیش از هر زمان دیگری در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ احساس اطمینان کنند».

به موازات این روند، روز گذشته (سه‌شنبه) اطلاعات جدیدی منتشر شده که نشان می‌دهد در منطقه «سومی» اوکراین نیرو‌هایی از کره جنوبی در کنار نیرو‌های اوکراینی علیه سربازان روسی می‌جنگند

منابع آگاه در آژانس‌های امنیتی روسیه بر اساس اطلاعات گرفته شده از اسرای جنگی اوکراینی گزارش دادند که سربازان کره جنوبی بخشی از گردان صد و سی و دوم شناسایی نیرو‌های مسلح اوکراین هستند. پایگاه خبری تاپ وار گزارش داده که بازجویی از اسرای جنگی اوکراینی نشان داد که گروه‌هایی از مزدوران کره جنوبی در این گردان و در روستای «سادکی» حضور داشتند که در مقابل نیرو‌های کره‌شمالی هم برای روسیه علیه اوکراینی‌ها می‌جنگند!

تغییر تاکتیک دیپلماتیک؟

فارغ از این مسائل باید توجه شود که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در جریان یک تماس تلفنی با ترامپ درباره احتمال تغییر سفیر کنونی اوکراین در واشنگتن صحبت کرده است! یکی از منابع آگاه به بلومبرگ گفت که لیستی از کاندیدا‌های احتمالی جانشینی «اوکسانا مارکارووا» سفیر کنونی اوکراین در واشنگتن تهیه شده و این لیست شامل «دنیس شمیهال»، نخست وزیر، «اول‌ها استفانیشیان» معاون نخست وزیر، رستم امروف، وزیر دفاع و «هرمان هالوشچنکو» وزیر انرژی اوکراین هستند. این منبع مطلع همچنین اعلام کرد که ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین همچنین به وزارت امور خارجه دستور داده تا درباره انتصاب یک سفیر جدید با طرف آمریکایی صحبت و رایزنی کند. حال باید دید نتیجه این تقابل جدید چه خواهد بود.

منبع: اقتصاد 24