احیای مذاکرات با اروپا؛ سناریوی جدید یا تکرار تجربه شکست‌خورده؟
خبرگزاری تسنیم به نقل از منابع آگاه از توافق ایران و سه کشور اروپایی برای شروع دوباره مذاکرات خبر داده و نوشته: اینکه مذاکرات هفته آتی در کدام کشور باشد، نهایی نشده است.
در شرایطی که گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای غیر مستقیم میان ایران و آمریکا متوقف شده و یک جنگ دوازده روز نیز تجربه شده؛ منابع آگاه از توافق اولیه ایران و سه کشور اروپایی برای ازسرگیری مذاکرات خبر می‌دهند. بنابر گزارش تسنیم، تهران با برگزاری نشست مشترکی با آلمان، فرانسه و انگلیس موافقت کرده و فقط زمان و مکان مذاکرات در دست رایزنی است.
این مذاکرات که در سطح معاونان وزرای خارجه برنامه‌ریزی شده، قرار است طی روز‌های آینده در یکی از کشور‌های اروپایی برگزار شود؛ گرچه هنوز مشخص نیست میز مذاکره در وین خواهد بود یا ژنو یا کشوری دیگر.
موضع ایران؛ مذاکره، اما بدون فشار
در واکنش به خبر ازسرگیری گفت‌وگوها، مقامات ایرانی تأکید کرده‌اند که آمادگی برای مذاکره وجود دارد، اما هرگونه تهدید یا فشار سیاسی را غیرسازنده می‌دانند. سید عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان در روز‌های اخیر گفته بود: «مسیر دیپلماسی همچنان باز است، اما باید بر پایه احترام و توازن باشد، نه فشار و تهدید».
از سوی دیگر، برخی نمایندگان مجلس نیز اعلام کرده‌اند از مذاکره‌ای حمایت می‌کنند که منجر به رفع واقعی تحریم‌ها و تضمین‌های مشخص امنیتی برای ایران شود. آنها هشدار داده‌اند که مذاکره نباید دوباره به تکرار مسیر‌های بی‌نتیجه گذشته منجر شود.
موضع اروپا؛ فرصت محدود، زمان تنگ
طرف اروپایی، اما در هفته‌های اخیر با لحنی متفاوت وارد شده است. در هفته گذشته، مقامات فرانسه، آلمان و انگلیس به‌طور مشترک هشدار دادند که اگر تا پایان تابستان پیشرفتی واقعی حاصل نشود، ممکن است مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» فعال شود. این سازوکار امکان بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را فراهم می‌کند.
اتحادیه اروپا اعلام کرده نگران گسترش برنامه هسته‌ای ایران است و انتظار دارد تهران در مذاکرات آتی، آمادگی برای شفاف‌سازی و توقف فعالیت‌هایی فراتر از برجام را نشان دهد.
احتمال پیشرفت مذاکرات چقدر است؟
با توجه به فضای سیاسی بین‌المللی و واقعیت‌های اقتصادی داخل ایران، ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای را می‌توان فرصتی دیپلماتیک برای تنفس در فضای تحریم‌ها دانست. اما اختلاف دیدگاه میان طرف‌ها، سطح توقعات بالا، و بی‌اعتمادی حاصل از تجربیات قبلی، کار را بسیار دشوار کرده است.
اگر مذاکرات در همین هفته‌های آینده برگزار شود و دو طرف بتوانند روی گام‌های اعتمادساز اولیه مثل بازگشت بازرسان آژانس یا آزادسازی بخشی از منابع بلوکه‌شده، توافق کنند؛ ممکن است مسیر گفت‌و‌گو باز بماند.
در غیر این صورت، به گفته تحلیل‌گران غربی، فعال‌سازی تحریم‌های بین‌المللی جدید می‌تواند دوباره فضای سیاسی و اقتصادی ایران را متشنج کند.
توافق حداقلی یا بازگشت به فشار حداکثری؟
سناریو‌های پیش‌رو هنوز کاملاً روشن نیستند، اما به نظر می‌رسد اروپا به دنبال یک توافق حداقلی برای کنترل سطح غنی‌سازی و حفظ کانال دیپلماسی است. در مقابل، ایران خواهان رفع تحریم‌ها و تضمین امنیتی است، آن هم در شرایطی که منطقه پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در وضعیت حساسی به‌سر می‌برد.
نتیجه مذاکرات پیش‌رو، نه‌تنها در تعیین مسیر دیپلماسی تأثیرگذار خواهد بود، بلکه بر وضعیت اقتصادی داخلی و تحولات منطقه‌ای نیز اثرگذار خواهد بود.
منبع: رویداد 24
دیدگاه تان را بنویسید