پشت‌پرده سفر لاریجانی به عراق و ارتباط آن با سلاح «حشدالشعبی»

به ادعای برخی منابع خبری یکی از اهداف اصلی سفر لاریجانی به عراق ترغیب جریان‌های شیعی عراق به پیگیری «تصویب لایحه حشد شعبی» در پارلمان این کشور است.

علی لاریجانی، دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی ایران، در اولین سفر رسمی خود به یک کشور خارجی به عراق رفت و با مقامات این کشور دیدار کرد.

لاریجانی در نخستین روز سفر خود پس از مذاکره با قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق ملاقات و در حضور او و همراه با الاعرجی یک توافقنامه امنیتی امضا کرد.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در خصوص این توافق امنیتی گفته بود که این توافق از پیش تهیه و آماده امضا شده بود.

قاسم الاعرجی در دیدار با لاریجانی گفت: «دولت عراق به طور جدی برای جلوگیری از هرگونه نقض امنیتی با هدف تجاوز به هر یک از کشور‌های همسایه خود تلاش می‌کند.» لاریجانی نیز «دولت عراق و سیاست خارجی متعادل آن و امنیت و ثبات ناشی از آن در عراق و منطقه» را ستود. دوطرف در این دیدار مهم همچنین اجرای توافقنامه امنیتی امضا شده بین دو کشور را مورد بحث قرار دادند.

السودانی نخست وزیر عراق هم در این دیدار اعلام کرد از گفت‌وگوی آمریکا و جمهوری اسلامی حمایت می‌کند.

او همچنین به تلاش‌های بغداد برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی و تقویت «مشارکت‌های ثمربخش «در سطوح و زمینه‌های مختلفی تاکید کرد که به سود دو طرف باشد.

بر اساس این گزارش‌ها، السودانی بار دیگر بر «موضع اصولی و ثابت عراق در محکومیت حملات اسرائیل علیه ایران» و هر آن چیزی تاکید کرد که منجر به تشدید درگیری‌ها در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی شود.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد در خصوص سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به عراق در حساب رسمی خود در برنامه ایکس نوشت: این سفر و امضای تفاهم نامه همکاری امنیتی بین دو کشور، نشان دهنده اهمیت عراق و جایگاه ویژه آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.

یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به روابط ایران و عراق، موضوع امنیت متقابل دو کشور است. حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق در کنار جولان برخی از گروه‌های تروریستی در مناطقی از این کشور، می‌تواند تمهید شرایط و تدابیر ویژه امنیتی را ضرورت مضاعف ببخشد

یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به روابط ایران و عراق، موضوع امنیت متقابل دو کشور است. حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق در کنار جولان برخی از گروه‌های تروریستی در مناطقی از این کشور، می‌تواند تمهید شرایط و تدابیر ویژه امنیتی را ضرورت مضاعف ببخشد. 

غرب و مشخصاً آمریکا با مداخله نظامی و حمایت از گروه‌های تروریست‌ی به دنبال برهم زدن ثبات ایران و عراق و به طور کلی منطقه غرب آسیاست. تجربه و واقعیات تاریخی نشان می‌دهد که واشنگتن هیچگاه از حمایت و تجهیز تروریست‌ها برای تحت تأثیر قراردادن روابط برادرانه تهران و بغداد دست برنداشته است.

لاریجانی پیش از سفر به عراق در مصاحبه با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران گفته بود: «ما یک توافق‌نامه امنیتی با عراق تدوین کردیم که نکته مهمی است. نگاه ایران در روابط با همسایگان خود این‌گونه است که هم امنیت ایرانیان و هم امنیت همسایگان را مورد توجه قرار می‌دهد.»

وی افزوده بود در طول این سفر با «جریان‌های مختلف» عراق دیدار و گفت‌و‌گو خواهد کرد.

لاریجانی همچنین پیش از سفر به عراق گفته بود «همیشه عناصر مزاحم در منطقه حضور دارند. زمانی که دو کشور ایران و عراق جلوی رفتار‌های نامتعارف گروه‌های تروریستی را بگیرند، این اتفاق می‌تواند در کل منطقه ثبات ایجاد کند.»

ایران و عراق پیش از این نیز تفاهم‌نامه امنیتی مبنی بر اینکه تحرکات گروه‌های مسلح کرد که همکاری‌هایی با اسرائیل دارند و در مرز‌ها فعالیت ضدایرانی می‌کنند، کاهش یابد.

این توافق امنیتی با هدف تامین «امنیت مرزی» امضا و اجرایی شده بود که خلع سلاح و انتقال اردوگاه معاندان کرد حاضر در اقلیم کردستان عراق از مناطق مرزی با ایران، از جمله مفاد آن بود.

اجرای یک تفاهم‌نامه امنیتی جدید و همکاری ایران و عراق برای جلوگیری از تحرکات طراحی‌شده از سوی صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها در این مقطع حائز اهمیت بود.

اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه از فضای هوایی عراق برای تجاوز به حریم ایران استفاده کرده بود. ایران و عراق به طور جداگانه درباره استفاده رژیم صهیونیستی از فضای هوایی این کشور انتقاد کرده بودند

اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه از فضای هوایی عراق برای تجاوز به حریم ایران استفاده کرده بود. ایران و عراق به طور جداگانه درباره استفاده رژیم صهیونیستی از فضای هوایی این کشور انتقاد کرده بودند.

در این راستا، قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق در دیدار با لاریجانی گفته است: بغداد از هرگونه نقض امنیتی با هدف تجاوز به کشور‌های همسایه جلوگیری می‌کند.

مشاور امنیت ملی عراق بر موضع قاطع و اصولی دولت عراق مبنی بر تلاش مجدانه برای جلوگیری از هرگونه نقض امنیتی با هدف تجاوز یا حمله به هر یک از کشور‌های همسایه آن و رد استفاده از خاک و حریم هوایی عراق برای تضعیف امنیت منطقه تأکید کرد.

اگرچه اجرایی‌سازی توافق‌نامه امنیتی ایران و عراق در اسفند سال ۱۴۰۱ با فراز و فرود‌های مختلفی همراه بوده لیکن در عمل توانسته بسیاری از مخاطرات امنیتی در مرز‌های غربی ایران را کنترل کند.

برای نمونه، دولت مرکزی عراق شهریورماه سال گذشته و به‌منظور اجرای بخشی از توافق‌نامه امنیتی تهران و بغداد، گروهک تروریستی کومله را مجبور به تخلیه مقر‌های خود و عقب‌نشینی از نزدیکی مرز به عمق اقلیم شمال عراق کرد.

گروهک تروریستی کومله روز ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ و در آستانه سفر «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران به عراق، طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که مقر‌های خود در منطقه «زرگویز» را تخلیه و نیرو‌های خود را به منطقه «سوراش» در جوار شهر دوکان و ۴۰ کیلومتری شمال منطقه قبلی منتقل کرده است.

همزمان با عقب‌نشینی کوموله از مرز‌های ایران، شخصی به نام «بهزاد خسروی» یکی از اعضای بازداشت‌شده گروهک تروریستی دموکرات کردستان واقع در اقلیم کردستان عراق، به نهاد‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران تحویل داده شد.

مساله حشدالشعبی

به ادعای برخی منابع خبری یکی از اهداف اصلی سفر لاریجانی به عراق ترغیب جریان‌های شیعی عراق به پیگیری «تصویب لایحه حشد شعبی» در پارلمان این کشور است.

«العربیه» در گزارشی با اشاره به اهمیت سفر لاریجانی به عراق و لبنان با توجه به جنگ ۱۲ روزه اخیر، نوشت: «سفر به بغداد در بحبوحه اختلاف‌های عمیق در عراق بر سر قانون پیشنهادی درباره نیروهای بسیج مردمی این کشور صورت می‌گیرد».

دولت محمد شیاع السودانی، لایحه حشد شعبی را با هدف تثبیت جایگاه حشد شعبی در ساختار رسمی امنیتی عراق تدوین و به پارلمان عراق ارائه داده است.

به ادعای منابع خبری طرف‌های عراقی قصد دارند در دیدار با لاریجانی، نگرانی‌های خود را درباره عواقب احتمالی تصویب این لایحه و تحریم‌های احتمالی آمریکا علیه عراق، با او در میان بگذارند.

این لایحه هنوز در پارلمان عراق به تصویب نرسیده و بررسی آن به‌دلیل مخالفت برخی جریان‌های سیاسی و فشار‌های خارجی، به‌ویژه آمریکا، به تعویق افتاده است.

به ادعای برخی منتقدان، تبدیل این لایحه به قانون، نفوذ ایران در عراق را تقویت کرده و توازن قدرت داخلی را به سود گروه‌های وابسته به تهران تغییر می‌دهد.

این فرایند در حالی است که فشار‌هایی برای خلع سلاح حشدالشعبی در جریان بوده است.

به گزارش دویچه وله، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در یک همایش عشایری از قبایل این کشور خواست که از حاکمیت قانون و دستگاه قضایی عراق حمایت کنند و تاکید کرد که هیچ توجیهی برای وجود هرگونه سلاح خارج از نهاد‌های دولتی وجود ندارد.

السودانی افزوده بود: با توجه به وضعیت باثبات کنونی، هیچ توجیهی برای وجود هرگونه سلاح خارج از نهاد‌ها وجود ندارد و قبایل باید از حاکمیت قانون و دستگاه قضایی حمایت کنند. دولت نیز در برنامه خود متعهد شده وقتی که نیاز به حضور ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش از بین برود، به آن پایان دهد.

منبع: تابناک