پشت پرده پیشنهاد جدید ترامپ به ایران؛ توافق دائم یا فشار دائم؟

گروه سیاست - هنوز سایه جنگ ۱۲روزه و تجاوز مستقیم رژیم صهیونیستی بر سر ایران سنگینی می‌کند اما دونالد ترامپ از مذاکره با بنیامین نتانیاهو برای رسیدن به «توافق دائم» با ایران خبر داده است!این در حالی است که از نگاه تهران، سخن گفتن از توافق در حالی که آژانس، آمریکا و متحدانش عملاً در مقابل ایران صف‌آرایی کرده‌اند، بیشتر یک بازی سیاسی است تا تلاشی واقعی برای صلح.

در میانه فضایی که جمهوری اسلامی ایران را آماج حملات نظامی مستقیم و فشارهای فزاینده سیاسی قرار داده، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از امکان دستیابی به یک «توافق دائم» با ایران سخن گفته و اعلام کرده که این موضوع را با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو، پیگیری می‌کند.

این اظهارات در آستانه سفر نتانیاهو به واشنگتن و در بحبوحه مذاکرات فشرده برای نهایی‌کردن آتش‌بس در غزه مطرح می‌شود؛ جایی که نه‌تنها اسرائیل زیر فشار شدید مقاومت قرار گرفته، بلکه فضای جهانی نیز از ادامه جنگ خسته است.

مقامات ارشد کاخ سفید می‌گویند ترامپ به دنبال تثبیت یک راه‌حل در غزه و سپس تعمیم آن به سطح منطقه‌ای است، اما از نگاه تهران، این رویکرد نه ریشه در احترام به حقوق ملت‌ها دارد و نه تضمینی برای رفتار صادقانه غرب فراهم می‌کند.

در واقع، از منظر جمهوری اسلامی ایران، تجربه نشان داده که هرگاه آمریکا از "توافق دائم" سخن گفته، مقصود آن نه صلح واقعی، بلکه تلاش برای محدودسازی بلندمدت ظرفیت‌های ایران، چه در حوزه هسته‌ای و چه در سطح منطقه‌ای بوده است.

تهران زیر حمله، اما طرف مقابل خواهان مذاکره؟

از دید ایران، تناقض در رفتار آمریکا آشکار است. یک‌سو، حمله آشکار نظامی به خاک ایران از سوی رژیم صهیونیستی با حمایت مستقیم یا سکوت معنادار آمریکا و متحدان غربی انجام می‌شود؛ سوی دیگر، همان کشورها سخن از مذاکره و توافق می‌زنند.

سؤال اصلی در تهران این است: چگونه می‌توان از مذاکره سخن گفت، در حالی که هنوز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با رفتارهای سیاسی و با استناد به گزارش‌های جهت‌دار، به اعمال فشار علیه ایران ادامه می‌دهد؟

ترامپ به‌دنبال چیست؟

دونالد ترامپ در شرایط کنونی بیش از آنکه به فکر توافقی واقعی با ایران باشد، احتمالاً به دنبال چند هدف تاکتیکی است. مدیریت بحران اسرائیل–غزه و نجات چهره نتانیاهو ، تلاش برای مهار ایران از مسیر دیپلماسی بدون هزینه مستقیم جنگ و فرستادن سیگنال به متحدان اروپایی که دولت ترامپ هنوز "قابل تعامل" است.

با این حال، مقامات ایرانی به تجربه دریافته‌اند که ترامپ و تیمش اهل توافق‌هایی پایدار نیستند؛ خروج از برجام نمونه روشن آن است. حتی اگر امضایی پای توافق زده شود، در آمریکا هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت بعدی آن را پاره نکند.

آیا توافق ممکن است؟

با توجه به شرایط فعلی، پاسخ ایران به چنین پیشنهاداتی روشن است: نه توافقی در شرایط تهدید ممکن است، و نه اعتمادی به آمریکایی که همزمان میز مذاکره و میدان جنگ را مدیریت می‌کند.

تجربه ۲۰۲۰ و خروج آمریکا از برجام، گزارش‌های جانبدارانه آژانس، سکوت و همراهی آمریکا با رژیم صهیونیستی در تجاوز  به خاک ایران، و فشارهای فزاینده منطقه‌ای و رسانه‌ای، همگی مؤید آن است که از نگاه تهران، «توافق دائم» صرفاً یک واژه جذاب برای تلطیف طرح‌های محدودکننده جدید است.

تا زمانی که چتر تهدید، تحریم و حمله بر سر ایران گسترده است، سخن گفتن از توافق دائم یا صلح پایدار، بیش از آنکه نشانه تغییر رویکرد باشد، یک ابزار در جنگ روانی جدید تلقی می‌شود.

در چنین فضایی، جمهوری اسلامی ایران راهی جز بازدارندگی فعال و تکیه بر قدرت درونی نمی‌بیند؛ و توافق، اگر روزی ممکن باشد، بدون بازتعریف کامل رفتار غرب شکل نخواهد گرفت.