شهردار خوب چه‌كسی باید باشد؟

سیمین حاجی‌پور ساردویی* امروزه پارادایم «حكمرانی خوب» یك شیوه رایج برای اداره جوامع است كه پس از دیدگاه‌های «دولت بزرگ» و «دولت كوچك» مطرح شد. در این راهبرد نقش محوری به توانمندسازی از طریق شایسته‌سالاری، تمركززدایی، همكاری و نظارت نهادهای مدنی و استانداردسازی نظام‌های آماری، پولی و بودجه‌ای داده می‌شود. اداره شهر و روستا نخستین سطح از حكمرانی است كه در ارتباط نزدیك و مستقیم با جوامع شهری و محلی قرار می‌گیرد. در راستای اداره شهرها، انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا 29 اردیبهشت برگزار شد. بر اساس قانون یكی از وظایف شوراها تعیین و انتخاب شهردار است. شهردار باید به‌طور مستقیم به شورا پاسخگو بوده، قدرت اداره مسائل روزانه شهر و ارائه ساختارهای سازمان‌یافته را داشته باشد. اعضای شوراها برای انتخاب شهردار به معیارهایی مانند «تخصص‌گرایی»، «تعهد تشكیلاتی»، «سابقه اجرایی» و... می‌اندیشند. اما آیا این معیارها كافی است؟ به نظر می‌رسد در فرایند خوب تصمیم‌گیری برای انتخاب شهردار باید ویژگی‌هایی را با یكدیگر به اشتراك بگذاریم. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از: شهردار خوب باید پاسخگو باشد و درباره نتایج تصمیماتی كه اتخاذ می‌كند، قدرت توضیح و ارائه گزارش را داشته باشد. / شهردار خوب باید شفاف عمل كند، به گونه‌ای كه مردم بتوانند روند و فرایند تصمیم‌گیری‌های او را در سطح شهرداری پیگیری كنند. / شهردار خوب باید قانونمدار باشد و بر اساس قانون و در حیطه اختیارات شهردار تصمیم‌گیری كند. / شهردار خوب باید عادل باشد، فراگیر عمل كند و رفاه عمومی را در نظر بگیرد. رفاه عمومی به معنای آن است كه تمام اعضا و گروه‌های یك جامعه به‌ویژه اقشار آسیب‌پذیر احساس كنند منافع آنها در تصمیم‌گیری‌ها تامین می‌شود. / شهردار خوب باید مشاركت‌پذیر باشد و به مردم اجازه و فرصت مشاركت در حل مشكلات و تصمیم‌گیری‌ها را بدهد. / شهردار خوب باید در جذب اعتماد عامه مردم تلاش كند تا مردم بتوانند به او اعتماد كرده، احساس كنند منافع و مصالح عمومی جامعه صرف‌نظر از اختلاف عقاید و سلیقه‌ها در نظر گرفته می‌شود. / شهردار خوب باید شجاع باشد و بتواند شجاعانه در مقابل تخلفات بایستد. / شهردار خوب باید بتواند با سایر رده‌های حكمرانی روابط همدلانه برقرار كند. روابط همدلانه با بدنه كلان مدیریتی در سطح استان و كشور موجب می‌شود تصمیمات اتخاذشده به‌موقع و به‌خوبی به اجرا درآیند. / شهردار خوب باید با وفاق عمومی همراه باشد و بتواند نظرات مختلف را در قاب و قالب وفاق عمومی به سمت بیشترین همگرایی با اهداف كل جامعه رهنمون كند و برای ایفای این نقش باید نیازهای بلندمدت جامعه را به‌خوبی بشناسد. شهردار خوب باید بتواند از منابع طبیعی به صورت كارا و اثربخش استفاده كند و در حفاظت از محیط‌زیست بكوشد. / شهردار خوب باید بتواند در رفع فقر و تامین امنیت قدم‌های شایسته‌ای بردارد./شهردار خوب باید توانایی مهار فساد اداری را داشته باشد، از گسترش روابط خانوادگی، استفاده از قدرت به نفع دوستان، گسترش دیوان‌سالاری، شیوع پرداخت‌های غیرقانونی برای پیشبرد كارها و... كه زمینه بروز فساد را فراهم می‌كند، جلوگیری كند. در كنار تمام این ویژگی‌ها، اما، شاید یك نگاه بومی بتواند مهم‌ترین خصوصیت یك «شهردار خوب» را بیان كند؛ خصوصیتی كه در مسیر و رهگذر یك نگاه نوستالژیك به گذشته آشكار می‌شود. مدت‌های مدید آینده شهر را به دست كسانی واگذار كردیم كه شهر و ساكنان آن را نمی‌شناختند، از كوچه‌پسكوچه‌های این شهر خاطره نداشتند، در یك منطقه از شهر متولد نشده بودند و در منطقه‌ای دیگر به دبستان، راهنمایی و دبیرستان نرفته بودند، پدرشان در این سو و آن سوی شهر به كسب و كار نپرداخته بود و روزانه برای رفتن به مدرسه و محل كار از وسایل نقلیه عمومی استفاده نكرده بودند، قد كشیدن درختان سربه‌فلك‌كشیده خیابان‌ها را ندیده بودند كه به‌راحتی به قطع آنها رضایت دادند و ترنم صدای گنجشكان این شهر را نشنیده بودند كه مهاجرت آنها را درك نكردند، و كسب و كار پررونق مغازه‌های این شهر را ندیده بودند كه متوجه تعطیلی آنها نشدند. اكنون مردمان اصیل این شهر در میان ساختمان‌ها و در فضایی دودزده و غبارآلود به سختی تنفس می‌كنند، كركره‌های مغازه‌های بی‌رونق خود را هر بامداد بالا می‌زنند و هر شامگاه با خستگی بیكاری پایین می‌برند. اكنون فرصت ایجاد «تغییر» را داریم. شاید بهتر باشد یكی از قوانین و ویژگی‌هایی كه برای شهردار در نظر می‌گیریم، موضوع «تابعیت شهری» باشد و شهرداری را انتخاب كنیم كه در این شهر متولد شده، پرورش یافته و به قول معروف با این شهر و مردمانش «دردآشنا» باشد كه این دردآشنایی از تخصص هم مهم‌تر است؛ هرچند شاید لازم باشد موضوع «تابعیت شهری» در قوانین انتخاب افراد برای شوراهای شهر نیز گنجانده شود.

منبع: روزنامه آرمان