مروری بر روسای جمهور عراق؛ از صدام تا طالبانی/ مستاجر جدید کاخ ریاست جمهوری بغداد کیست؟

خبر فوری نوشت: بعد از ماه ها جنجال و اختلاف، سرانجام قرار است رئیس جمهور جدید عراق انتخاب شود. برخی منابع از توافق گروه‌های سیاسی عراق روی «عبداللطیف رشید» به عنوان گزینه ریاست جمهوری این کشور خبر دادند.

«عبداللطیف جمال رشید» وزیر منابع آبی  دولت اقلیم کردستان بین سال های ۲۰۰۳ میلادی تا ۲۰۲۱ میلادی بوده و از سال ۲۰۱۰ تا به امروز نیز مشاور ریاست جمهوری عراق بوده است.

انتخاب یک سیاستمدار کُرد به عنوان رئیس جمهور می تواند سبب توافق و اتحاد گروه های مختلف شیعه و سنی عراق شود، همانطور که در زمان ریاست جمهور جلال طالبانی این اتفاق افتاد و عراق تا حدی از ثبات سیاسی برخوردار شد.

 رئیس جمهور چه نقشی در نظام سیاسی عراق دارد؟

رئیس جمهوری در قانون اساسی جدید عراق که در ابتدای هزاره جدید تدوین و تصویب شد، نقش زیادی نداشته و یک مقام اجرایی به حساب نمی آید اما به عنوان حافظ وحدت دولت و اتحاد نخست وزیر و مجلس عمل کرده و شناخته می شود.

رئیس‌جمهور توسط شورای نمایندگان با اکثریت دو سوم، انتخاب می‌شود و طول ریاستش به دو دورهٔ چهار ساله محدود می‌شود.

بر اساس ماده 65 قانون اساسی، رئیس جمهور، رئیس کشور و نماد وحدت ملی و حاکمیت کشور است و برای تضمین پایبندی به قانون اساسی و حفظ استقلال عراق، حاکمیت وحدت و تمامیت ارضی آن براساس احکام قانون اساسی تلاش و توجه جدی به خرج خواهد داد.

در دوره اخیر، انتخاب رئیس جمهور عراق بسیار جنجالی شد. گروه های مختلف نتوانستند بر سر انتخاب رئیس جمهور توافق کنند و به همین دلیل، تا زمان کنونی، گروه ها در حال مذاکره با هم بودند تا بتوانند رئیس جمهوری انتخاب کنند که بتواند همه گروه ها را با هم جمع کرده و مانع از تفرقه آنها شود.

 مروری بر روسای جمهور عراق

اولین روسای جمهور عراق قدرت زیادی داشتند. بعد از کودتا و سقوط نظام سلطنتی در عراق، محمد نجیب در سال ۱۹۵۸ به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد. محمد نجیب تا ۱۹۶۳ رئیس جمهور بود و بعد از او، عبدالسلام عارف و عبدالرحمن عارف به ترتیب از ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۶ و ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸ به مقام  ریاست جمهوری رسیدند.

بعد از این، احمد حسن البکر به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد و از ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۹ رئیس جمهور بود و بعد از او نیز صدام حسین به قدرت رسید و از ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۳ قدرت بلامنازع عراق بود.

تقریبا همه روسای جمهور عراق تا پیش از تدوین قانون اساسی جدید در سال ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ بدون انتخاب آزادانه مردم و نمایندگان و با کودتای  نظامی و شبه نظامی به قدرت رسیدند. با تدوین قانون اساسی جدید، روسای جمهور عراق توسط نمایندگان مجلس انتخاب شدند. بعد از سقوط صدام و ورود عراق به عصر جمهوری پارلمانی، مقام ریاست جمهوری قدرت خود را از دست داد و به مقامی تشریفاتی و غیر اجرایی اما وحدت بخش تبدیل شد.

غازی مشعل الیاور نخستین رئیس جمهور نظام سیاسی جدید عراق بود که در سال ۲۰۰۴ به قدرت رسید و در سال ۲۰۰۵ هم از مقام خود عزل گردید. بعد از او جلال طالبانی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد و از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ به عنوان رئیس جمهور عراق فعالیت کرد. بعد از طالبانی، فواد معصوم از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد و سپس، جای خود را به برهم صالح داد. صالح از ۲۰۱۸ تا زمان کنونی رئیس جمهور عراق بوده است. با انتخاب عبداللطیف رشید احتمالا پنجمین رئیس جمهور جمهوری عراق به روی کار خواهد آمد و بالطبع، دولتی تازه نیز در کشور عراق شکل خواهد گرفت.