طوفان در انتظار بازار/ دلار در انتظار فاجعه؟

خبر فوری نوشت: بحران مالی جدیدی در حال فرا رسیدن است. این بحران می تواند اقتصاد غرب و آمریکا را با آسیب شدیدی مواجه کرده و بازار جهانی ارز  را با انقلابی نظیر انقلاب اقتصادی سال 2008 روبه رو سازد. پایگاه خبری نشنال اینترست در تحلیلی به این موضوع پرداخته است.

نویسندگان تحلیل نشنال اینترست، آلتوگ یوکومن و جری هار هستند. آلتوگ یوکومن (Altuğ Ükümen) یک مشاور سرمایه گذاری مستقر در ژنو است که متخصص در مدیریت پورتفولیو (portfolio management)، تخصیص دارایی و انتخاب صندوق است. جری هار (Jerry Haar) هم استاد تجارت بین‌المللی در دانشگاه فلوریدا و عضو مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون (Woodrow Wilson) در واشنگتن دی سی است.  

بحران اقتصادی جدیدی در راه است؟

نویسندگان نشنال اینترست در ابتدای تحلیل خود می نویسند: نزدیک به یک دهه است که سایه ای از بدبینی بر سر ایالات متحده آوار شده است. اکثریت جمعیت ایالات متحده از نظر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی  مستقل از اینکه عضو چه طبقه اجتماعی و اقتصادی، جنسی و نژادی باشند فاقد دیدگاه مثبت نسبت به آینده هستند.

نشنال اینترست در ادامه به بحران اقتصادی که مبداء بدبینی و فضای تیرۀ اخیر شده اشاره دارد و می نویسد: در 16 مارس 2022، کمیته بازار آزاد فدرال اولین مورد از افزایش 8 نرخ بهره را به تصویب رساند. نتیجه هم برای وال استریت و هم برای مین استریت (Main Street) دردناک بود؛ سقوط بانک سیلیکون ولی (Silicon Valley) و بانک سیگنیچر (Signature) نتایج اصلی و مستقیم این افزایش نرخ بوده اند. البته لازم به ذکر است که در دو دهه اخیر، تقریباً دو ورشکستگی بانک در هر ماه وجود داشته است.

جری هار سپس به مبداء بحران بانکی فعلی اشاره می کند: بحران بانکی فعلی یک شبه اتفاق نیفتاد؛ بلکه سال ها در حال شکل گیری بوده است. زلزله در شرق ترکیه، جنگ در اوکراین و همه‌گیری کووید-19 همگی نتایج فرآیندهای بلندمدت بودند. این رویدادها فقط محرک هایی بودند که تنش های موجود را به سطح آوردند. درس های آموخته شده از رویدادهای بزرگ با اثرات مخرب بالا به ما این امکان را داده است که از تکرار چنین رویدادهایی بکاهیم یا حداقل تأثیر آنها را به میزان قابل توجهی کاهش دهیم. با این حال، معرفی قوانین جدید برای جلوگیری از انواع خاصی از بحران‌ها می‌تواند نطفۀ دیگر انواع بحران ها باشد. آشفتگی وام‌های گران‌قیمت و پرسود در سال 2008 باعث بحران اعتباری بانک ها، ورشکستگی ‌های بزرگ و رکود جهانی گردیدند. برای خارج کردن جهان از این آشفتگی، تزریق نقدینگی گسترده و هماهنگ و یک تجدید ساختار عمده در بخش بانکی لازم بود. این اتفاق چند سال بعد رخ داد و بحران سال 2008 از سر گذرانده شد.

نویسندگان سپس تاکید دارند که شرایط کنونی نیز مانند سال 2008 است: سیلیکون ولی، بانکی که ترازنامه‌ اش خوب به نظر می‌ رسید، تمرکز بالایی در اوراق خزانه داشت، که این امر ناشی از تقاضای زیاد مشتریانی بود که عمدتاً از صنعت فناوری جذب می شدند. با کاهش همه‌گیری، تقاضا برای فناوری کاهش یافت و این امر باعث اخراج کارکنان در مقیاس بزرگ شد و باعث شد مشتریان بانک بیش از حد معمول کنار بکشند. در همان زمان، افتتاح حساب های جدید متوقف شد و بانک مجبور شد اوراق قرضه خود را با زیان های شدید بفروشد. از این امر، هراسی عمومی به وجود آمد و باعث ایجاد یک شرایط کلاسیک شد که مداخله دولت را برای جلوگیری از شیوع گسترده تر ضروری می کرد.

در همین مسیر، چندین بانک کوچک دیگر مانند سیگنیچر (Signature) اعتبار و قدرت خود را از دست دادند. با این حال، شوک واقعی و بزرگ با بحران کردیت سوئیس (Credit Suisse) ، موسسه 167 سالۀ معتبری که یکی از قطب های اقتصادی به شمار می رفت، به وقوع پیوست. بعد از این بحران، ترس و وحشت به اوج خود رسید و دولت سوئیس را وادار کرد تا برای جلوگیری از وقوع بحران مالی عظیم جهانی وارد عمل شود.

اقتصاد جهانی آماده طوفان جدید است؟

نویسندگان در ادامۀ مطلب خود می نویسند: به نظر می رسد اقتصاد جهانی در مرحله گذار است، با سیگنال های متناقضی که نشان دهنده فشارهای تورمی ثابت و امکان ایجاد یک رکود بزرگ در آینده است. ایالات متحده با چالش های متعددی از جمله رکود اقتصادی، کسری بی سابقه بودجه و انعکاس آن در رویارویی های سیاسی و انتخابات ریاست جمهوری 2024 مواجه است. اختلاف فزاینده با چین و روسیه احتمالاً اصطکاک اقتصادی ایجاد خواهد کرد و روند جداسازی نسبی قطب های اقتصادهای جهان اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

در آن سو، اروپا هم با چالش‌ هایی از جمله معضل صرفه‌جویی در منابع، تحولات اجتماعی سریع و بحران بانکی روبه‌رو است. در بلندمدت، اروپا باید نیازهای انرژی خود را تامین کند و شکاف های ایدئولوژیک بین شرق و غرب را برطرف نماید. تلاش دولت بایدن برای کاهش وابستگی به چین از طریق یارانه ها باعث ایجاد تنش با اروپا و فشار بر قدرت های این قاره شده است که می تواند مشکلات اقتصادی را برای دو طرف به وجود آورد.

نویسندگان نشنال اینترست در ادامه به پیش بینی آینده می پردازند. آنها می نویسند: انتظار می رود که نوسانات در نیمه دوم سال ادامه یابد زیرا جهان پس از عبور از پاندمی کووید و مرحله تورم به یک رکود بالقوه منتقل می شود. دستاوردها و پیشرفت های اقتصادی اخیر در بازار طلا و بیت کوین نشان دهنده عدم اعتماد مردم به بازار پول و مقامات پولی است.