نتیجه دیدار اردوغان و پوتین در سوچی درباره کریدور غلات؛ پافشاری مسکو روی شروط خود

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ظهر امروز در شهر سوچی روسیه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، مقابل ولادیمیر پوتین همتای روسی خود نشست، تا درباره روابط آنکارا – مسکو و همچنین مسائل مرتبط با اوکراین و غلات، با او صحبت کند.

رئیس جمهور ترکیه امیدوار است با کسب مجوز از همتای روسی خود و انتقال غلات از دریای سیاه به بازارهای جهانی، خود را در مقام یک کنشگر مهم نشان دهد که می تواند به داد کشورهای فقیر برسد. 

رسانه های تحت امر حزب حاکم ترکیه، مطابق عادت و سنت مرسوم، همگی در اقدامی مشترک، چنین تیتر اغراق آمیزی در مورد دیدار اردوغان – پوتین به کار بردند: «همه چشم ها، به نتایج دیدار روسای جمهوری ترکیه و روسیه دوخته شده است».

ترکیه امیدوار است با توجه به سفرهای چند روز پیش هاکان فیدان وزیر امور خارجه کابینه اردوغان به کی یف و مسکو، شرایطی فراهم شود که پوتین، یک بار دیگر رضایت دهد کشتی های حامل غلات، از دریای سیاه خارج شوند و محموله های خود را به مدیترانه، اروپا و آفریقا برسانند.

اما رئیس جمهور روسیه در کنفرانس مشترک مطبوعاتی اعلام کرد که از کل غلات صادر شده از دریای سیاه، تنها 3 درصد آن به کشورهای فقیر رسیده است.

وی همچنین اعلام کرد که حاضر است یک بار دیگر مجوز انتقال غلات را صادر کند اما لازم است در این مورد، تحریم های اعمال شده بر روسیه از میان برداشته شود.

پوتین در ادامه به این موضوع اشاره کرد که حاضر است با همکاری قطر، غلات را به 6 کشور فقیر آفریقایی برساند و حسن نیت روسیه را نشان دهد. 

رجب طیب اردوغان نیز در کنفرانس مطبوعاتی، با استفاده از معادل روسی کلمه تشکر، از میزبانی پوتین تشکر کرد.

اردوغان به این اشاره کرد که در مورد موضوعات مختلف با پوتین گفتگو کرده و همکاری با روسیه را به منظور حل مشکل بحران غلات، مهم ارزیابی می کند و کلید حل این مساله در دریای سیاه است.

وی همچنین اعلام کرد که پیشنهادهای جدیدی در مورد انتقال غلات به همتای روسی خود ارائه داده و امیدوار است هر چه زودتر به نتیجه برسد.

اردوغان در ادامه اعلام کرد که در مورد موضوعاتی همچون سوریه، لیبی، قفقاز و آفریقا با پوتین رایزنی کرده و بر این باور است که مناسبات ترک - روس، در یک گستره وسیع، منجر به حل مشکلات جهانی و منطقه ای خواهد شد.

سخنان پوتین و اردوغان نشان داد که هنوز برای حل مشکل انتقال غلات از دریای سیاه به بازارهای جهانی، توافق نهایی حاص نشده است.

پوتین از اجرای عملی تعهداتی که به روسیه داده شده راضی نیست و بر این باور است که طرف های غربی در این مورد روسیه را فریب داده اند.

وی اعلام کرده که اگر در روزهای آتی، به وعده های قبلی عمل شود، روسیه دوباره به توافق انتقال غلات باز می گردد.

افزایش 80 درصدی تجارت بین ترکیه و روسیه

در دیدار سوچی، رئیس جمهور روسیه درباره اهمیت روابط اقتصادی مسکو – آنکارا گفت: «توجه شما را به این نکته جلب می کنم که تجارت ما در سال گذشته بیش از 80 درصد افزایش یافته است که البته  به نظر من بیشتر است و احتمالاً 86 درصد افزایش یافته است. روند مثبت در نیمه اول سال جاری ادامه هم دارد. اگر چه به اندازه سال گذشته قوی نیست، اما همچنان مثبت است».

رئیس جمهور روسیه در ادامه افزود: «ما در حال برداشتن گام‌ های بسیار مطمئن در زمینه انرژی هستیم. در آینده نزدیک، با ترکیه گام های مهمی هم در زمینه گاز و سایر زمینه ها برخواهیم داشت. بین تامین کنندگان و مصرف کنندگان اصلی دو طرف توافقاتی صورت گرفته است. در حال حاضر ساخت و ساز نیروگاه هسته ای آکویو ادامه دارد. ترکیه به معنای واقعی کلمه عضو باشگاه بین المللی کشورهای هسته ای شده است. گزینه های احتمالی جالبی برای ادامه همکاری ما وجود دارد. خوشحالم که شاهد توسعه روابط در سایر زمینه ها و همچنین در کشاورزی و انرژی هستیم».

پوتین ابراز امیدواری کرد که به زودی مذاکرات ایجاد مرکز گاز طبیعی در ترکیه را به پایان برسانند تا وضعیت انرژی در منطقه باثبات تر و متعادل تر شود و این امر سودمند باشد.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز در حضور خبرنگاران گفت: «در شرایطی که جنگ روسیه و اوکراین ادامه دارد، انجام این سفر و انجام این دعوت باعث خوشحالی من و همکارانم است.  تصمیمی که ما در مورد غله خواهیم گرفت، بسیار مهم است. دنیا منتظر نتایج این گفتگو است».

رئیس جمهور ترکیه، در ادامه از توسعه روابط دوطرفه ابراز خشنودی کرده و گفت: «ما در دوره بسیار متفاوتی از روابط ترکیه و روسیه قرار داریم و روند رو به رشد روابط، ما را بسیار خوشحال می کند. در حال حاضر، حجم  مبادلات تجارت خارجی ما 62 میلیارد دلار است و به سمت تحقق هدف 100 میلیارد دلاری خود حرکت می کنیم. علاوه بر این، موضوع دیگر اقداماتی است که در خصوص همکاری صنعتی انجام داده ایم. ما روابط مهمی با روسیه در بخش انرژی، به ویژه در زمینه گاز طبیعی داریم. همچنان که جناب پوتین هم اشاره کرد، تحولات در نیروگاه هسته ای آکویو به خوبی در حال پیشرفت است. با تلاش مهندسین و متخصصین روسی در این نیروگاه، اقدامات انجام شده در خصوص واحد اول بسیار خوب است. فکر می کنم در مورد نیروگاه هسته ای سینوپ هم گام برداریم و این کار را هم به روسیه واگذار کنیم».

اردوغان در ادامه، به این اشاره کرد که روسیه در حال حاضر در سفر گردشگران به ترکیه در رتبه اول قرار دارد. اما او بلافاصله یادآوری کرد که مهمترین موضوع دیدار او با پوتین، بحث غلات اوکراین است.

وی به این اشاره کرد که اگر پوتین اجازه دهد، غلات به دست مردمان کشورهای توسعه نیافته آفریقایی می رسد و چنین چیزی اهمیت ویژه ای دارد.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز خطاب به اردوغان گفت: «همکاری ما با ترکیه موفقیت آمیز است. در زمان مسئولیت شما، روابط ترکیه و روسیه گام بزرگی به جلو برداشته است و روابط ما در زمینه‌های تجاری نیز پیشرفت کرده است. حجم تجارت ما در حال پیشرفت مثبت است. من معتقدم که در زمینه گاز و سایر مسائل گام‌ های بیشتری برخواهیم داشت که به نفع هر دو طرف خواهد بود».

پیشنهاد امنیتی روسیه به ترکیه چه بود؟

پس از دیدار هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه با همتای روسی او سرگی لاوروف، یک بار دیگر موضوع روابط آنکارا – دمشق، از سوی لاوروف مورد ارزیابی قرار گرفت.

او اعلام کرد که به هاکان فیدان توصیه کرده که ترکیه یک بار دیگر، توافق امنیتی سال 1998 میلادی با سوریه را روی میز بگذارد. این توافق امنیتی، موضوع مبارزه مشترک با تهدیدات تروریستی بین آنکارا و دمشق را مورد توجه قرار داده و می تواند با نظارت دولت، حد معینی از ابتکار نظامی برای تعقیب تروریست ها در خاک همدیگر را میسر کند.

لاوروف به فیدان گفته، این توافق هنوز هم به قوت خود باقی است و ترکیه می تواند از آن بهره ببرد.

اگر چه ترکیه در حال ارزیابی بازگشت به توافق امنیتی آدانا است، اما بشار اسد رئیس جمهور سوریه، قبلاً آشکارا اعلام کرده بود که شرط نخست، خروج کامل نیروهای نظامی ترکیه از خاک سوریه است.

در پایان باید گفت، روابط ترکیه و روسیه در چند سال اخیر فراز و فرود فراوانی را پشت سر گذاشته است. در شرایط فعلی، در بسیاری از حوزه های مهم همچون انرژی، تجارت، حوزه امنیتی و هسته ای، تعامل و همکاری مشهودی بین مسکو و آنکارا در جریان است. اما چنین چیزی به معنی عاری بودن این رابطه از تنش و اختلاف نظر نیست.

چرا که روسیه، مشی ترکیه در پرونده اوکراین، حمایت از تحریم های غرب و ارسال پهپاد به کی یف را نمی پسندد و آن را مصداق و نشانه ای از سیاست عملگرایانه اردوغان می داند.