سکوت و انفعال غول آسیا؛ آیا چین مخالف احیای برجام است؟

در بحبوحه مذاکرات هسته ای پرسش بسیاری از تحلیلگران این است که نقش چین در این میان چیست؟ اکنون روسیه میان داری کرده و کشورهای اروپایی نیز خود را کنار کشیده اند. اما پرسش بسیاری این است که چینی ها در این بین چه کار می کنند؟ آنطور که مشخص شده چین شریک راهبردی ایران در مسائل اقتصادی و سیاسی است و این یعنی قاعدتا در مذاکرات وین باید طرف ایران بایستد. با این حال، اخبار زیادی از دیپلمات های چین منتشر نمی شود و مواضع سیاستمداران غول شرق آسیا واضح، محکم و استوار نیست.

شاید برخی معتقد باشند که چین در مساله هسته ای خود را کنار کشیده و ترجیح می دهد نقشی در آن ایفا نکند. یک پایگاه چینی این موضوع را بررسی کرده است. پایگاه خبری SCMP در گزارشی به موضوع نشست وین و احیای توافق هسته ای ایران و 5+1 پرداخت.

موضع چین در قبال وین؛ ما به ایران فشار نمی آوریم!

نویسنده تاکید دارد که چین به هیچ وجه قصد ندارد به ایران فشار بیاورد که برای احیای برجام به آمریکا امتیاز دهد. در چند روز اخیر مقامات آمریکایی به خصوص جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا) هشدار داده اند که مهلت زیادی برای توافق با ایران باقی نمانده و تکلیف برجام باید در این چند هفته معلوم شود. با این حال، چینی ها قصد ندارند به صورت جدی وارد این دعوا شده و به ایران فشار بیاورند که زودتر با آمریکا توافق کند.

بر اساس گزارش پایگاه چینی فوق الذکر، اختلاف ایران و آمریکا در وین بر سر چند موضوع است و چند مشکل هم این اختلاف را جدی تر کرده است. عدم مذاکره مستقیم نماینده ایران و آمریکا از یک سو و افزایش غنی سازی اورانیوم ایران و عدم تعهد آمریکا در مورد برداشتن تحریم های مرتبط با ایران و دادن تعهد درباره عدم تکرار نقض برجام از سوی دیگر، باعث شده مذاکرات دچار فراز و نشیب شده و طرفین به بن بست بخوردند.

بر اساس گزارش SCMP، چین که اعلام کرده بود قبل از آخرین دور مذاکرات با روسیه و ایران به اجماع گسترده ای رسیده است، از واشنگتن به دلیل کناره گیری از توافق هسته ای سال 2015 انتقاد کرده و با خرید نفت ایران و سرپیچی از تحریم های آمریکا، به تهران یک راه نجات اقتصادی داده است.

براساس تاکید پایگاه چینی، غول آسیایی همبستگی خود را با ایران در میان فشارهای آمریکا بر سر توافق هسته ای نشان داده و می دهد. یک شاهد برای این موضوع این است که پکن سال گذشته با امضای توافقنامه مشارکت راهبردی جامع در ماه مارس به ایران نزدیک شد.

وو بینگ بینگ (Wu Bingbing)، محقق ارشد موسسه مطالعات بین المللی و استراتژیک دانشگاه پکن، معتقد است که تحولات اخیر نقش چین را در بحث هسته ای ایران و آمریکا تغییر نداده است. این استاد دانشگاه و کارشناس مطالعات بین المللی در گفتگو با پایگاه SCMP گفت: "مواضع چین در قبال امنیت ایران و منطقه به طور کلی همیشه منسجم بوده است، اما عناصر جدیدی به این مواضع (ارتباط با ایران) اضافه شده است.... بر این اساس، باید گفت که زیر سوال بردن اینکه چین برای کمک به توافق هسته ای چه کاری می تواند انجام دهد، درست نیست. چین فارغ از توافق هسته ای (برجام) در تقویت روابط با ایران منافعی دارد."

وو در ادامه درباره عدم مشارکت کافی چین در مذاکرات هسته ای وین گفت: "معقول نیست که کشوری را متقاعد کنیم که برای چیزی که به نفع خود ندانسته و در چارچوب منافع ملی خود نمی بیند، اقدام کند. همان افرادی که می ‌پرسند چرا چین به اندازه کافی در زمینه توافق هسته ای فعالیت نمی کند، باید این سوال را هم بپرسند که آیا کشورهای اروپایی برای متقاعد کردن آمریکا به تن دادن خواسته‌ های ایران به اندازه کافی تلاش می ‌کنند؟"

همچنین، فن هونگدا (Fan Hongda)، استاد مطالعات خاورمیانه در دانشکده مطالعات بین المللی شانگهای در این رابطه گفت که نقش چین به عنوان یک هماهنگ کننده (coordinator) همیشه ثابت بوده  اما در حال حاضر، انگیزه کمی برای شروع فشار بر ایران در مورد تن دادن به خواسته های غرب دارد.

وی در این رابطه تاکید کرد: " اگر چین تلاش کند بر ایران فشار بیاورد، به روابط دوجانبه آسیب وارد می‌کند و مشارکت راهبردی جامع { که سال پیش به امضاء دو طرف رسید} به نتیجه نمی‌رسد."

اهرم دستگاه برجام در دستان چین است؟

پایگاه SCMP در ادامه تاکید دارد که اکنون چین نقش بسیار مهمی در آینده مذاکرات ایفا می کند. این بدین علت است که اگر چین تصمیم بگیرد روابط اقتصادی خود را با ایران گسترش دهد ممکن است اهرم فشار آمریکا بر ایران ( یعنی تحریم) از بین برود و توافق هسته ای آنطور که غرب می خواهد شکل نگیرد.

ما شیائولین (Ma Xiaolin)، استاد دانشگاه مطالعات بین‌المللی ژیانگ، گفته که در این میان، روابط نزدیک چین و روسیه نیز می تواند تاثیر بسیار زیادی در آینده توافق هسته ای داشته باشد.

این کارشناس چینی معتقد است اگر چین بخواهد، می تواند با همراهی روسیه تاثیر بسیار بیشتری بر سرنوشت برجام داشته باشند. شیائولین در این رابطه گفت: "آنها (چین) چه قبل و چه بعد از توافق 25 ساله، به وضوح به ایران گفته اند که اجرای این طرح، مستلزم حذف تحریم ها است. این در حالی است که چین به طور بالقوه می تواند کارهای بیشتری انجام دهد. اما به نظر می رسد که مقامات چینی اقدام بیشتر را به نفع خود نمی بینند.{ آنها نمی خواهند} ایالات متحده را بیش از حد تحت فشار قرار دهند البته شاید هم توانایی زیادی برای انجام این کار ندارند."

گزارش های رسانه های خارجی، صرفا جهت اطلاع رسانی ترجمه می شوند و لزوما مورد تایید خبر فوری و نامه نیوز نیستند.

منبع: خبر فوری