آیا گروسی عزم واقعی دارد؟

"ما در خصوص شروع گفت‌وگوها و تقویت همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی روزهای آینده هیأتی از ایران به وین اعزام خواهیم کرد. بین آقای اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی و رافائل گروسی مدیرکل آژانس اتفاق نظر وجود دارد و امیدواریم آژانس با تمرکز بر نگاه فنی براساس آنچه با هم در روزهای گذشته توافق کرده‌ایم نسبت به حل و فصل برخی از اتهامات مورد نظر آژانس و مطرح شده توسط آژانس علیه ایران بتوانیم از این مرحله از مسیر همکاری‌‌های فنی عبور کنیم. "

بر اساس اظهارات امیرعبداللهیان، به موازات این اقدام در خصوص رسیدن به گام‌های نهایی توافق به رغم برخی اظهارات متناقض مقامات آمریکایی تبادل پیام‌ها ادامه دارد و نسبت به باز تنظیم جدول زمانبندی در چارچوب گفت‌وگوهای وین تبادل پیام‌ها از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا جریان دارد.

واقعیت امر این است که مذاکرات ایران و آژانس فارغ از جنجال سازی های اخیر آمریکا در وین و از طریق نمایندگی ایران در سازمانهای بین المللی در حال انجام است. درا ین خصوص ملاحظاتی وجود دارد که نمی توان آنها را نادیده انگاشت. نخست اینکه ابعاد حقوقی و فنی مذاکرات پایان یافته است و دیگر نکته‌ای نمانده که ایران بخواهد در قالب مذاکرات آنها را مورد حل‌وفصل قرار دهد و بخواهد در قبال آن یک سازوکار میانه را تدوین کند.از سوی دیگر، در ماه آگوست( مرداد ماه )  ایران اعلام کرده بازگشت به میز مذاکره را در وضعیتی  صورت می‌دهد که طرف غربی چهارچوب عملیاتی خود را برای توافق اعلام کند و این چهارچوب به اندازه‌ای عملیاتی باشد که بشود از بطن آن خروج یک توافق را استتباط کرد. تا الان چنین چهارچوبی در پیشنهادهای قبلی آمریکا و اروپا به ما ارائه نشده است. چینش میز مذاکره درصورتی مفید خواهد بود که بشود برای آن چشم‌اندازی کوتاه‌مدت یا میان‌مدت را متصور بود. در این خصوص مقامات ایرانی ملاحظات، خطوط قرمز و پیشنهادات عملیاتی خود را طی هفته های اخیر به مقامات اروپایی و افرادی نظیر انریکه مورا مسئول ویژه اتحادیه اروپا و جوزف بورل مسئول سیاست خارجی آن ارائه کرده اند. به عبارت بهتر، رایزنی ها میان ایران و تروییکای اروپایی و به صورت موازی، رایزنی های مشترک میان ایران، روسیه و چین بر سر نحوه احیای توافق هسته ای کماکان ادامه دارد. 

نقشه راه مذاکرات ایران و آژانس طی روزهای آتی کاملا مشخص است! این نقشه راه در ماه مارس 2022( اسفند ماه سال 1400) ترسیم شد اما رافائل گروسی و مقامات آژانس نسبت به آن پایبند نبودند. آژانس طی ماههای گذشته و خصوصا در ماههای منتهی به برگزاری نشست شورای حکام ، نهایت تلاش خود را در خصوص تحمیل تعهدات فراپادمانی و فراپروتکلی به کشورمان به کار گرفت و البته در این خصوص ناموفق بود. اگرچه از همان ابتدا و به‌خصوص در مذاکرات منتهی به برجام (طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴) تشکیل مثلث واشنگتن- آژانس - اتحادیه اروپا بیش از هر زمان دیگری عیان و آشکار شد، اما بازتعریف این مثلث در مرحله کنونی(برگزاری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای) نیز مورد توجه هر سه بازیگر قرار گرفته است. اکنون، در یک مقطع زمانی، آژانس، آمریکا و اروپا در حال هدایت یک نقشه مشترک هستند. بر این اساس، نمی‌توان آژانس را یک بازیگر مستقل در قبال بررسی پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات وین دانست.در چنین شرایطی قطعا سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه کشورمان نیز با گارد بازی در برابر گروسی و مقامات آژانس حاضر نخواهند شد. از سوی دیگر، اخلال عامدانه آژانس در پروسه مختومه سازی پرونده های ادعایی ، قطعا برای این سازمان بین المللی نیز هزینه ساز خواهد بود. 

رافائل گروسی قصد داشت با انتشار گزارش مغرضانه خود در قبال فعالیت‌های هسته‌ای ایران، آن هم در آستانه نشست شورای‌حکام در ماه سپتامبر، مولفه‌های فشار بر کشورمان را به گونه‌ای افزایش دهد که حتی در صورت احیا نشدن توافق هسته‌ای، تهران ناچار شود در روند دسترسی‌های آژانس و پذیرش تعهدات فراپادمانی و فراپروتکلی، امتیازاتی را به این سازمان دهد. با این حال اکنون شاید گروسی بیش از هر زمان دیگری متوجه شده باشد که ثمره این بازی قطعا به سود آژآنس نیست!