نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با پیرمحمد ملازهی
احتمال تبدیل شانگهای به ورشوی ثانی؛ چین اجازه نمی‌دهد
یک کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: به نظر می‌رسد که روسیه می‌خواهد پیمان شانگهای به سمت نظامی‌شدن حرکت کند؛ یعنی ایجاد یک ورشوی جدید.
گروه سیاست نامه‌نیوز: ایران در مدت اخیر به واسطه کشورهایی مانند عمان سعی کرده است سامانی به ارتباطاتش در حوزه منطقه‌ای و بین‌المللی بدهد؛ از مذاکره غیرمستقیم با آمریکا تا توافق با بلژیک برای آزادی زندانیان.
پیرمحمد ملازهی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «اگر واقعیت مسئله را بخواهیم عمان نقش مهمی میان ایران و آمریکایی‌ها و حتی بین ایران و عربستان و مصر و دیگر کشورهای عربی ایفا می‌کند. این کشور هم با ایران و هم با کشورهای عربی و هم با آمریکایی‌ها ارتباط خوبی دارد و نقش میانجی را به خوبی انجام داده است اما آنچه میان ایران و آمریکا وجود دارد، قدری مسائل را پیچیده‌تر از این حرف‌ها می‌کند که بشود از طریق عمان رفع کرد؛ مگر سلطان عمان زمینه‌ای فراهم کند که بین ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها مذاکرات مستقیم صورت بگیرد. هم در ایران این مشکل وجود دارد که در چهار دهه گذشته تبلیغات علیه آمریکا به صورت مدام انجام شده و برگشتن از آن سخت است و از آن سمت برای آمریکایی‌ها ساده نیست که با ایران به نتیجه برسند زیرا سال بعد در آمریکا انتخابات ریاست‌جمهوری انجام می‌شود و هر اتفاقی رخ دهد، می‌تواند در نتیجه انتخابات تأثیر بگذارد. بایدن هم در این شرایط دستش برای انجام هر تصمیمی باز نیست».
او ادامه داد: «دو مسئله اصلی وجود دارد؛ یکی اینکه آمریکا نیاز دارد فعالیت هسته‌ای ایران کنترل‌شده باشد و دوم رابطه ایران با گروه‌های موجود در منطقه کنترل شود. این هم می‌خواهد که تحریم‌ها رفع شود زیرا وضعیت نابسمان اقتصادی مشکلات بسیاری را به ویژه در حوزه معیشت مردم به وجود آورده است. عمانی‌ها با درک این مسائل سعی می‌کنند ایران و آمریکا را پای میز مذاکره بیاورند. این را هم باید بگوییم که در مقطع کنونی خطر اسرائیل هم وجود دارد زیرا این رژیم اگر تصور کند مسئله هسته‌ای ایران حل نمی‌شود، ممکن است دست به تحرکاتی بزند».
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «اگر مسئولان ایرانی کوچک‌ترین خطایی در محاسبات خود داشته باشند، فرصت در اختیار اسرائیل قرار می‌گیرد و خب در شرایطی که اسرائیل بخواهد اقدامی کند، آمریکا هم از آن حمایت خواهد کرد و شرایط پرمخاطره می‌شود».
او همچنین تصریح کرد: «اگر واقع‌بینانه ببینیم غربی‌ها روسیه را در اوکراین دچار مشکلات بسیاری کرده‌اند و جنگ اوکراین بزرگ‌ترین خطای روس‌ها بود. ما باید با روس‌ها به شیوه موازنه مثبت پیش برویم همین کاری که اکنون عربستان می‌کند و می‌بینیم از یک سو ارتباطش با کشورهای اروپایی و آمریکا دارد و از سوی دیگر به چین و روسیه نزدیک می‌شود و حتی ارتباطش با ایران را هم سامان می‌بخشد».
ملازهی در پایان گفت: «به نظر می‌رسد که روسیه می‌خواهد پیمان شانگهای به سمت نظامی‌شدن حرکت کند؛ یعنی تبدیل به یک پیمان سیاسی-نظامی-اقتصادی شود و به نوعی پیمان ورشو با نامی دیگر احیا شود. در این بین خالص‌سازی هم صورت بگیرد و کشورهایی که در شرق هستند اما در بلوک غرب تعریف می‌شود از این پیمان خارج شوند. مثلا هند باید تکلیفش را روشن کند که می‌خواهد نزدیکی سیاسی‌اش به آمریکا باشد یا شرق که اگر آمریکا را برگزید از پیمان شانگهای بیرون شود. حالا در این بین برخلاف تصور عمومی این چین است که چندان گرایشی به چنین طرحی ندارد زیرا چین عملگراست و نمی‌خواهد روابط بسیار بالای اقتصادی‌اش با آمریکا دچار خدشه شود. در همین جنگ روسیه و اوکراین به رغم آنکه روس‌ها از چینی‌ها درخواست کردند که تسلیحات ارائه دهد اما چینی‌ها چنین کاری نکردند زیرا حاضر نیستند روابطشان را غربی‌ها و به ویژه با آمریکا تحت تأثیر قرار بگیرد. بنابراین این روش عملگرایانه چین قدری موضع بلوک شرق را تضعیف می‌کند؛ مگر آنکه بر سر موضوع تایوان مناقشه آن‌قدر بالا بگیرد که چین از منافع اقتصادی‌اش گذر کند که البته چنین زمینه‌ای را اکنون شاهدش نیستیم. حالا ما باید چه کار کنیم؟ به نظرم ما باید همان شیوه‌ای را طی کنیم که اکنون عربستان طی می‌کند؛ یعنی هم با غرب و هم با شرق روابط خودمان را داشته باشیم اما در عین حال یک فاصله‌گذاری منطقی هم با هر دو سمت ایجاد کنیم».
دیدگاه تان را بنویسید