میراث فاطمی‌امین پاشنه آشیل علی‌آبادی

سرانجام پس از حاشیه‌ها و گمانه زنی‌های مختلف وزیر مهم‌ترین وزارتخانه اقتصادی دولت معرفی شد و به زودی مجلس اعلام وصول خواهد کرد. عباس علی‌آبادی که در ابتدای دولت، گزینه اصلی وزارت نیرو بود حالا از سوی رییسی برای تصدی وزارت صمت معرفی شده و این انتخاب یک پیام مشخص دارد. احتمالا رییس‌جمهور مشکل این وزارتخانه را مدیریت ناصحیح میلیارد‌ها دلار ثروت کشور می‌داند و این بار می‌خواهد در ترمیم کابینه جانب احتیاط را نگه دارد و از چهره‌های دیگری استفاده کند.

گزینه‌های وزارت صمت

بعد از رفتن فاطمی‌امین چند گزینه روی میز آمد. برادران، معاون فعلی صنایع عمومی وزارت صمت، غضنفری، رییس صندوق توسعه ملی و سردار فیرحی، قائم‌مقام وزیر دفاع.

برادران

برادران به همراه فاطمی‌امین از ساختمان آستان قدس بیرون آمد؛ با هم سوار هواپیما شدند و با هم به وزارتخانه رفتند. هر چند همان روز‌های ابتدایی معاون صنایع عمومی وزیر صمت مدیران و کارشناسان را جمع کرد و با چشمانی اشکبار گفت که «این سمت و پست سازمانی برای من یک عقوبت الهی است، چون من از جایی می‌آیم که پنجره را باز می‌کردم، حرم امام رضا را می‌دیدم.» هر چند فعالیت‌های چند روز گذشته نشان داد که ایشان به این نما علاقه زیادی دارد. با توجه به نزدیکی برادران با فاطمی‌امین مخالفان بر این عقیده هستند که معرفی وی یعنی دولت و رییس‌جمهور دنبال ادامه روش فاطمی‌امین هستند و این موضوع یعنی تقابل دولت با مجلس، بخش خصوصی و صنعتگران که از مدیریت و استراتژی‌های فاطمی‌امین به ستوه آمده بودند.

غضنفری

اولین وزیر صمت بعد از ادغام در دولت احمدی‌نژاد، مدیری که تسلط بیشتری در حوزه بازرگانی دارد. با توجه به عدم تفکیک وزارتخانه و تشکیل سازمان بازرگانی شانس وی برای تصدی وزارت صمت کمتر از گزینه‌های دیگر بود ضمن آنکه پیمان پاک دارای اقبال بیشتری در حوزه بازرگانی است.

سردار فیرحی

در ساختار نظامی جمهوری اسلامی ایران وزارت دفاع مسوول تامین و ساخت تجهیزات برای نیرو‌های نظامی کشور است. اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم در ۲۰ سال گذشته این وزارتخانه عملکرد قابل قبولی داشته، اما مهم‌ترین تفاوت در فعالیت صنعتی و تجاری این وزارتخانه عدم توجه به سودآوری و مسائل مالی است. در کشور‌های همسطح ایران؛ تامین ابزار دفاعی کشور فارغ از قیمت تمام شده؛ اولویت دارد، زیرا بحث امنیت ملی در میان است پس از تامین و ساخت کالای مورد نظر کار پایین آوردن قیمت تمام شده و حذف هزینه‌های سربار آغاز می‌شود در حالی که در بخش صنعتی این فرمول کاملا برعکس است. سابقه مدیران و کارشناسان مامور از این وزارتخانه به سایر وزارتخانه‌ها نیز همین امر را ثابت می‌کند. به‌طور مثال مشکلات پیش آمده در صنایع سلولزی و نساجی کشور، کمبود پوشک بچه، بالا رفتن و کمبود دستمال کاغذی، تعطیلی واحد‌های فعال این حوزه به دلیل واردات بی‌رویه و در نهایت در‌گیری انجمن‌ها و اتحادیه‌های فعال با واحد صنایع سلولزی و نساجی وزارت صمت که مدیران و کارشناسان آن از وزارت دفاع آمده‌اند، موید همین موضوع است.

چالش‌های علی‌آبادی

با توجه به تحصیلات دانشگاهی علی‌آبادی و سابقه فعالیت وی در وزارت نیرو و مپنا همگی نشان از توانایی بالای او در حوزه آب و برق دارد، اما در حوزه صنعت وضعیت به گونه‌ای دیگر است. حضور فعال بخش خصوصی در قالب اتاق‌های بازرگانی، اصناف و تعاونی‌ها تا حدودی شرایط را نسبت به سایر وزارتخانه‌ها آسان‌تر کرده، اما چالش اصلی مدیریت و سیاستگذاری است همان بخش که فاطمی‌امین نتوانست در آن موفق عمل کند. به نظر می‌رسد اولین اقدام علی‌آبادی تغییر فوری دو معاونت صنایع عمومی و حمل نقل است. وضعیت نابسامان خودرو، لوازم خانگی، منسوجات و صنایع غذایی باعث هرج و مرج در این حوزه شده است تا آنجا که مدیران و مسوولان امنیتی کشور بار‌ها در این خصوص و سوءاستفاده جریان‌های مخالف نظام از وضعیت نابسامان کشور در این حوزه هشدار دادند. چالش بعدی علی‌آبادی آشتی بخش خصوصی با وزارت صمت است.

فاطمی‌امین و معاونت‌های او اعتقادی به مشورت و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی کشور نداشتند به‌طوری که فقط در سال ۱۴۰۱ صد‌ها نامه گلایه‌آمیز از سوی انجمن‌ها و اتحادیه‌های مختلف نسبت به دخالت مدیران این وزارتخانه و تصمیم‌های یک‌شبه آن هم بدون مشورت یا نظرخواهی از انجمن‌های مربوط خطاب به وزیر صمت به صورت سرگشاده منتشر شد. به‌طور مثال هنوز تکلیف قیمت‌گذاری لوازم خانگی، تیشو، صنایع بهداشتی و شاهکار تمام آن‌ها خودرو و قطعات یدکی با گذشت ۳ ماه از سال مشخص نشده است.

این در حالی است که در یک اقدام شبانه تخصیص ارز مواد اولیه صنایع معدنی و فولاد به تالار دوم ارجاع داده شده یعنی این مواد جزو کالای لوکس محسوب شده است. با تمام این چالش‌ها نگاه بخش خصوصی و فعالان صنعت، معدن و تجارت به این انتخاب رییس‌جمهور روشن و امیدوارکننده است و علی‌آبادی می‌تواند با مشورت اتاق‌های بازرگانی اصناف و تعاون و انجمن‌ها در انتخاب معاونان پیام امید به جامعه صنعتی کشور بفرستد. آشتی با بخش خصوصی و صنعتگران مهم‌ترین وظیفه وزیر آینده تلقی می‌شود.

منبع: روزنامه اعتماد